Kontemplacja i ekspresja – Śakuntala Kalidasy według Jerzego Grotowskiego

OpenAIRE

Kołdrzak, Elżbieta

2012-01-01

Zrealizowana przez Jerzego Grotowskiego w Teatrze 13 Rzędów, już ponad 50 lat temu, Śakuntala Kalidasy przeszła do historii nie tylko jako kolejna z zachodnich scenicznych wersji tego słynnego dramatu indyjskiego, ale przede wszystkim jako wyznacznik poszukiwań teatralnych oraz poszukiwań nowego paradygmatu techniki aktorskiej prowadzonych przez zespół Grotowskiego. Zarówno sposób opracowania oryginalnego tekstu Kalidasy (Prolog zawierający mantry śiwaickie, redukcja akcji do w...

[O rzeczach minionych, scripta rerum historicarum annae rutkowska-plachcińska oblata] / Risto Pullat

Index Scriptorium Estoniae

Pullat, Raimo, 1935-

2011-01-01

Arvustus: O rzeczach minionych, scripta rerum historicarum annae rutkowska-plachcińska oblata. (Pod redakeja Marty Mlynarskiej-Kaletynowej i Jerzego Kruppe. Studia i materaly z historii kultury materialney pod redakeja Jerzego Kruppe). Warszawa, 2006. Sisukast ja mitmekülgsest Anna Rutkowska-Plachcinska juubelikogumikust

Krzyżacki murowany zamek komturski w Kłajpedzie w świetle średniowiecznych źródeł pisanych

OpenAIRE

Jóźwiak, Sławomir

2015-01-01

Na podstawie przeprowadzonej analizy źródeł udało się ustalić, że pierwszy gród (o charakterze drewniano-ziemnym) wzniesiono w Kłajpedzie w 1253 roku. Wbrew twierdzeniom dotychczasowych uczonych wspomniany w dokumencie z 1254 roku „Bergfried” był drewnianą wieżą zlokalizowaną w bliskim sąsiedztwie grodu na jakiejś wyspie w ujściu wód Zalewu Kurońskiego do Bałtyku. W 1290 roku warownię na planie czworoboku – prostokąta otaczał mur kamienny (potwierdzony w 1323 roku). Niestety, zabudowa przestr...

Fenomen czwartego wymiaru w twórczości Jerzego Kuci

Directory of Open Access Journals (Sweden)

Iwona Grodź

2011-01-01

Full Text Available The article is an attempt to look at all the achievements of the Polish filmmaker – Jerzy Kucia – through the prism of his last work, Strojenie instrumentów/Tuning the Instruments (2000. The author points out that all the director’s previous projects, starting with the debut of 1972 Powrót/Return until Refleksy/Reflections from 1979 through Przez pole/By the field from 1992, showed a very clear development of the creative personality of the artist, who claimed that the “close up” on their own topics is the result of heightened self-awareness and is a great effort to promote himself again and again. In the analysis of the film Strojenie instrumentów/Tuning the Instruments, the author refreshes old and new contexts of interpretation, coupled with the commitment issue, which is a metaphorical return to the past. A question about the essence of the functioning of consciousness leads the author to delve into the phenomenological concept that we find in contemporary theories of psychology of perception.

On the Confession of a Canary Bird, Children on a Holiday Camp, and the Apology for Fleas Planned by Janusz Korczak

Directory of Open Access Journals (Sweden)

Agnieszka Zgrzywa

2013-01-01

Full Text Available The point of departure for this article is the memory of moving fragments of Janusz Korczak’s journal from Warsaw ghetto. The author confronts the fragments with Korczak’s earlier texts, such as the short storied about holiday camps for Polish and Jewish children, and the novel Król Maciuś na bezludnej wyspie [King Maciuś on a Desert Island]. The image of a canary bird, used in the novel, is confronted with other symbolic stories about this bird, such as the story in Wiesław Myśliwski’s Pałac [Palace]. With reference to the image, the article invokes Korczak’s meditations on identity and tolerance, and human ethical and aesthetic choices. The audacity of Korczak’s thoughts and conclusions goes far beyond his time, and seems perfectly fit for ours.

‘Optimism against all odds’: Polish National Identity in War Films of Jerzy Passendorfer

Directory of Open Access Journals (Sweden)

Mikołaj Kunicki

2017-12-01

Full Text Available ‘Optimism against all odds’: Polish National Identity in War Films of Jerzy Passendorfer Using archival sources, movie reviews, secondary sources and films, this article examines the cinema of Jerzy Passendorfer, the founding father of action movies genre in People’s Poland, but also the staunch supporter of Władysław Gomułka’s ‘Polish road to Socialism’ and General Mieczysław Moczar’s ultranationalist faction of the Partisans in the Polish United Workers’ Party. It demonstrates how Passendorfer’s blend of mainstream cinema and propaganda legitimized the party state and contributed to the construction of a new ethos, identity, and politics of history that enforced historical amnesia and syncretized past and present. It also argues that Passendorfer’s promotion of nationalist and authoritarian state ideology, militaristic patriotism and Polish-Soviet alliance, commissioned by the regime, sat well with mass audiences, precisely because of the use of popular genres adopted from the West and the quench for optimistic visions of nationhood. Although Passendorfer’s patriotic actions flicks faded away with the fall of Gomułka’s regime, they constitute a model, which can be still emulated.   “Trudny optymizm”: polska tożsamość narodowa w filmach wojennych Jerzego Passendorfera Opierając się na źródłach archiwalnych, publikacjach naukowych i analizie filmów, niniejszy artykuł bada twórczość filmową Jerzego Passendorfera, ojca chrzestnego filmu akcji w PRL, zwolennika ‘polskiej drogi do socjalizmu’ Władysława Gomułki oraz sympatyka nacjonalistycznej frakcji generała Mieczysława Moczara w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Passendorfer łączył w swoich filmach popularne kino gatunkowe z propagandową legitymizacją władzy partii. Współtworzył nowy etos i świadomość narodową oraz uprawiał politykę historyczną, która zsynchronizowała przeszłość z tera

LETTERS OF MARIA KUNCEWICZOWA TO HER LATE HUSBAND

Directory of Open Access Journals (Sweden)

Anna Wzorek

2017-04-01

Full Text Available The article discusses the last book of Maria Kuncewiczowa – a set of twenty-three letters (provided with a postscript addressed to her deceased husband. The uniqueness of this correspondence, presented in literary form, lies in the fact that the recipient is dead, treated by the sender as someone constantly present in the real world and still associated with the temporality. "Listy do Jerzego" ("Letters to Jerzy" are – as Tadeusz Swat, one of the reviewers say – “an attempt at denial of death, to save Jerzy by love, memory, and literature.” The analysis of the work highlights the occurring axiological categories. It has been demonstrated that "Letters to Jerzy" is a book about eternal love reaching beyond the grave (in this respect, in stark contrast with "Tristan" 1946, felt with dignity of old age, and finally transcending into faith. "Letters to Jerzy" is also an attempt to reduce the suffering of the writer over the loss of her beloved husband. To some extent, therefore, they correspond to her earlier work "Cudzoziemka" ("Foreigner" in which Kuncewiczowa liberates from the negative emotions associated with the death of her mother.

Transcultural and Transcorporal Neighbors: Japanese Performance Utopias in Jerzy Grotowski, Eugenio Barba and Phillip B. Zarrilli

Directory of Open Access Journals (Sweden)

Leo Rafolt

2015-12-01

Full Text Available Transcultural and Transcorporal Neighbors: Japanese Performance Utopias in  Jerzy Grotowski, Eugenio Barba and Phillip B. Zarrilli This paper is mainly focused on the concept of transcultural bodily knowledge elaborated by Eugenio Barba and Nicola Savarese in their concept of theatre anthropology. Their research on pre-existent and pre-expressive values of the human movement, especially considering Asian theatre and performative practices, will be reexamined in the context of over-imposed interculturalism in Humanities and Social Studies. The focus will be thus put on the modifications of the bodily knowledge in this sense (Yuasa, as well as on the (reappropriations of the Asian philosophical/theoretical embodiment schemes in the Western thought, not only from the standpoint of performative research made by Eugenio Barba and Phillip B. Zarrilli, but also from the standpoint of Shusterman’s pragmatic reinterpretations of Merleau-Ponty’s legacy, Schechner/Turner’s anthropology of human performativity, etc. In this context, the key idea of unique transcultural background of the human kinesis, employed mainly by Barba, will be put in an overall context of contemporary (transcultural utopism. The key element for interpretation will thus be an overall context of Asian martial arts practice, especially the significance of ‘iemoto principle’ (hereditary bodily technique for the establishment of Grotowski’s, Barba’s and Zarrilli’s psychology and physiology of performance tactics.   Transkulturowi i transcieleśni sąsiedzi: japońskie utopie performatywne u Jerzego Grotowskiego, Eugenia Barby i Philipa B. Zarrilliego Artykuł skupia się głównie na pojęciu transkulturowej wiedzy cielesności, wypracowanym przez Eugenia Barbę i Nicolę Savaresego w ich ujęciu antropologii widowiska. Ich badania nad uprzednimi i przedekspresywnymi wartościami ruchu ludzkiego, zwłaszcza w kontekście teatru azjatyckiego i praktyk performatywnych

Zła tradycja. Delegalizacja corridy de toros w Katalonii

Directory of Open Access Journals (Sweden)

Magdalena Ziółkowska-Kuflińska

2016-08-01

krokiem tej procedury było przyjęcie przez parlament uchwały, deklarującej tauromachię jako niematerialne dziedzictwo kulturowe Hiszpanii. Historia walki z corridą de toros trwa niemal od samego początku jej istnienia, angażuje autorytety polityczne, religijne, czy związane ze sztuką. Wydawać by się mogło, że cała Hiszpania – z wyjątkiem Katalonii – praktykuje corridę de toros z różnym entuzjazmem. Okazuje się jednak, że nie jest tak do końca. Najbardziej jaskrawym tego przykładem są Wyspy Kanaryjskie, które jako region autonomiczny w roku 1991 przegłosowały uchwałę dotyczącą ochrony zwierząt. W ramach tej decyzji, w artykule 5.1, uwzględniono także  corridę de toros, której zakazanie było tylko formalnością z uwagi na fakt, że na wyspach praktycznie nie było śladów zainteresowania tą tradycją. Z kolei w Galicji kwestia stosunku do corridy de toros przybrała nieco odmienny charakter. Region ten nie podnosił – przynajmniej oficjalnie i jednoznacznie – postulatów o delegalizację tauromachii, ale od lat podkreślano, że tradycja organizowania corridy de toros nie nawiązuje do korzeni kulturowych Galicji. W przypadku Katalonii corrida de toros stała się narzędziem do zademonstrowania światu swojej inności od reszty Hiszpanii, a dla nacjonalistycznie nastawionej części Katalończyków stała się dowodem na kulturową wyższość względem sąsiada.

Próba kognitywnego ujęcia mądrości (na materiale przysłów polskich i litewskich

Directory of Open Access Journals (Sweden)

Monika Bogdzevič

2015-06-01

ądrości (na materiale przysłów polskich i litewskich Zamierzeniem artykułu jest próba przedstawienia semantycznej i aksjologicznej treści pojęcia mądrości tkwiącej w świadomości dwóch odrębnych wspólnot językowo-kulturowych – polskiej i litewskiej. Przeprowadzona analiza mieści się w nurcie badań językoznawczych, traktujących język jako źródło wiedzy o człowieku, jego mentalności i systemie wartości, sposobie postrzegania i interpretacji świata. Narzędziem opisu jest zaproponowana przez Jerzego Bartmińskiego metoda definicji kognitywnej. Językowo-kulturowe obrazy człowieka mądrego, stanowiąceukonkretnioną wizję abstrakcyjnego pojęcia mądrości, przedstawiają go w opozycji do człowieka głupiego. Obraz człowieka mądrego obejmuje cechy jego charakteru oraz wyglądu, mechanizmów zachowań, charakterystycznych miejsc przebywania oraz uwidacznia związek z zajmowaną przez niego pozycją społeczną. Wiele parametrów kognitywnych mądrości ujawnia się w trakcie analizy różnorodnych relacji człowieka z otaczającą go przyrodą (roślinami, zwierzętami oraz wynika z bardziej skomplikowanych układów – ze stosunków z innymi ludźmi. Materiał analityczny stanowiły paremia polskie i litewskie, traktowane jako rezultat poznawania świata, obserwacji życia codziennego, zderzenia z różnymi jego zjawiskami. W badaniach wykorzystane zostały kompendia przysłów polskich i litewskich: Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych pod red. Juliana Krzyżanowskiego oraz Lietuvių patarlės (Przysłowia litewskie, Patarlių paralelės (Paralele przysłów pod red. Kazysa Grigasa. Ujęte w strukturę definicji kognitywnych kulturowe wizje człowieka mądrego, mimo istniejących różnic, pozwalają wyodrębnić sporo wartościowań podobnych albo nawet wspólnych, charakterystycznych dla kultur polskiej i litewskiej.