WorldWideScience

Sample records for zamarzania wody zwiazanej

  1. ANALIZA NIEZAWODNOŚCI STACJI UZDATNIANIA WODY

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Barbara TCHÓRZEWSKA-CIEŚLAK

    Full Text Available Systemy zbiorowego zaopatrzenia w wodę składają się z połączonych ze sobą elementów (podsystemów stanowiących integralna całość, współpracujących ze sobą w sposób ciągły w celu zapewnienia dla konsumentów wody o odpowiedniej jakości. W przypadku gdy jakość wody w źródle nie odpowiada normatywom stawianym wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi, woda musi być poddana procesom uzdatniania. Niezawodność funkcjonowania stacji uzdatniania wody jest jednym z podstawowych elementów szeroko rozumianej analizy niezawodności i bezpieczeństwa całego systemu zbiorowego zaopatrzenia w wodę. Niezawodność dostawy wody polega na zapewnieniu stabilnych warunków, umożliwiających pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania na wodę w odpowiedniej ilości i wymaganej jakości w dowolnym, dogodnym dla konsumentów wody czasie. W pracy przedstawiono podstawy analizy niezawodności, podano podstawowe miary oraz zasady wykorzystania struktur niezawodnościowych. Obliczenia wykonano dla stacji uzdatniania wody na podstawie schematu niezwodnościowego metodą jednoparametryczną. Na podstawie danych z eksploatacyjnych stacji uzdatniania wody (SUW wchodzącej w skład systemu zbiorowego zaopatrzenia w wodę miasta liczącego ok 80 tys. mieszkańców sporządzono schemat niewodności stacji oraz przeprowadzono obliczenia wskaźnika gotowości K. W metodzie wykorzystano podstawowe struktury niezawodnościowe. Wyznaczoną miarę niezawodności porównano z wartościami kryterialnymi.

  2. Hydrogeochemia cudownej wody w górce klasztornej, wielkopolska

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Dorota Pietrucin

    2014-12-01

    Full Text Available Źródło cudownej wody w Górce Klasztornej przyciąga turystów i pielgrzymów od lat. Historia objawień i eksploatacji źródła sięga XI wieku. Typ chemiczny wody podziemnej kształtują utwory czwartorzędowe, będące wynikiem działalności lądolodu podczas zlodowacenia północnopolskiego. Dominującymi piętrami wodonośnymi w rejonie Górki Klasztornej i na terenie gminy Łobżenica są piętra czwartorzędowe i mioceńskie. Cudowna woda jest wodą mineralną (1104,3 mg ∙ dm–3, o lekko zasadowym odczynie (7,51 pH i warunkach utleniających (Eh +208 mV. Woda ma typ chemiczny wapniowo-wodorowęglanowy (Ca-HCO3 . W pracy zwrócono uwagę na zawartość jonów wapnia (226,6 mg ∙ dm–3 i wodorowęglanowych (619,7 mg ∙ dm–3. Uwzględniono podwyższone stężenie strontu (0,35 mg ∙ dm–3 oraz żelaza (0,37 mg ∙ dm–3 i manganu (0,11 mg ∙ dm–3. Cudowna woda, według przekładów rdzennych mieszkańców, dzięki właściwościom leczniczym pomaga przy nadkwasocie, cukrzycy, przemianie materii oraz utrzymuje normalne czynności serca.

  3. Analiza wielkości i zmienności zużycia wody w kampusie Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Piotr Wichowski

    2015-10-01

    Full Text Available W artykule przedstawiono badania wielkości i zmienności zużycia wody w kampusie SGGW w roku akademickim 2012/13. Przeciętne jednostkowe zużycie wody w okresie, kiedy realizowane są zajęcia dydaktyczne, wyniosło 29,3 dm3·d–1 dla studenta studiów stacjonarnych i 23,2 dm3·d–1 dla studenta studiów niestacjonarnych. W okresie wakacyjnym wskaźniki te są niższe i wynoszą odpowiednio 15,2 oraz 11,4 dm3·d–1. Wskaźniki te wyznaczono bez uwzględnienia zużycia wody w akademikach. Współczynnik nierównomierności dobowej dla całego kampusu wyniósł 1,54 i był zbliżony do współczynnika nierównomierności godzinowej, wynoszącego 1,52. Najwyższe miesięczne zużycie wody wystąpiło w czerwcu i było o 85% większe od najniższego, które wystąpiło w sierpniu. W cyklu tygodniowym najwyższe zużycie wody obserwowano we wtorki, a najniższe w niedziele. Przeciętne rozbiory wtorkowe są wyższe od rozbiorów niedzielnych o 31,5%. Szczyty rozbiorów w ciągu doby przypadały w godzinach 10–15 oraz 23–01.

  4. An attempt of using soil grain size in calculating the capacity of water unavailable to plants / Próba wykorzystania uziarnienia gleby do obliczania zawartości wody niedostępnej dla roślin

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Brogowski Zygmunt

    2015-03-01

    Full Text Available Celem pracy była próba znalezienia możliwości obliczenia ilości wody niedostępnej dla roślin na podstawie uziarnienia gleb. Frakcje o średnicach <0,02 mm gromadzą od 90,1 do 98,8% całkowitej ilości wody niedostępnej dla roślin, a frakcja iłu koloidalnego (<0,002 mm zatrzymuje od 52,1 do 80,1% tej wody. Gromadzenie wody we frakcjach <0,02 mm znacząco zależy od ich składu mineralogicznego. Obecność we frakcjach illitu, chlorytu oraz kaolinitu powoduje zmniejszenie ilości wody niedostępnej nawet o 40% w stosunku do frakcji zbudowanych ze smektytów, wermikulitów oraz próchnicy. Ze względu na duże zróżnicowanie ilości wody niedostępnej dla roślin w poszczególnych frakcjach granulometrycznych <0,02 mm wynikaj¹ce ze zróżnicowania mineralogicznego tych frakcji nie udało się wyprowadzić współczynników pozwalających na obliczenie ilościowe w glebach wody niedostępnej dla roślin wiązanej w mikroporach <0,2 μm.

  5. Wpływ zmian stanów wody na zachowanie się modeli nasypów hydrotechnicznych wykonanych z popioło-żużla

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Baran Przemysław

    2016-11-01

    Full Text Available Celem artykułu była analiza wpływu sposobu piętrzenia wody na zjawiska filtracyjne zachodzące w modelu nasypu wykonanego z popioło-żużla. Model nasypu został uformowany w korycie hydraulicznym w skali półtechnicznej (wysokość 0,6 m, długość w podstawie 2,0 m, szerokość 1,0 m. Badania polegały na obserwacji zachowania się modelu nasypu podczas kontrolowanego piętrzenia i opuszczania wody od strony górnej, dolnej oraz jednocześnie górnej i dolnej. Dodatkowo wykonano badania wybranych parametrów geotechnicznych materiału, który osadził się po stronie dolnej na skutek przelania się wody przez koronę nasypu. W wyniku przeprowadzonych badań i analiz stwierdzono, iż popioło-żużel może być stosowany jako materiał do budowy grobli, gdyż równoczesne piętrzenie i obniżanie wody po obu stronach nasypu nie spowodowało wystąpienia negatywnych skutków filtracji. W przypadku budowli piętrzących tylko z jednej strony badany materiał antropogeniczny wykazuje cechy niestabilne, wymagające zastosowania zabezpieczeń skarp przed negatywnymi skutkami filtracji.

  6. ZUŻYCIE NOŚNIKÓW ENERGII W BUDYNKU JEDNORODZINNYM NA CELE OGRZEWANIA CIEPŁEJ WODY UŻYTKOWEJ I POTRZEB BYTOWYCH

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Aleksander STARAKIEWICZ

    Full Text Available W artykule, przedstawiono faktyczne zużycie energii w istniejącym budynku jednorodzinnym w latach 2009 – 2015. Podstawą analizy są dane rzeczywistego zużycia nośników energii elektrycznej, węgla kamiennego, drewna przez instalację c.w.u. i c.o., ciepłej wody użytkowej, energii z kolektorów słonecznych oraz czasu pracy instalacji słonecznej. Przedstawiono również miesięczne zużycie rodzajów energii w systemie ogrzewania i ciepłej wody użytkowej w 2010 r. Omówiono wyposażenie budynku w instalacje wewnętrzne i sprzęt AGD oraz ich wpływ na ilość zużywanych nośników energii.

  7. Ryzyko zdrowotne związane ze spożywaniem wody pitnej ze studni kopanych na przykładzie gminy Chmielnik

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Natalia Żurek

    2016-12-01

    Full Text Available Wstęp. W Polsce znaczny odsetek populacji pozyskuje wodę pitną ze studni kopanych, podatnych na zanieczyszczenia przemysłowe i rolnicze. Woda pochodząca z tzw. prywatnych ujęć wodnych, zgodnie z polskim prawodawstwem, nie podlega jednak ustawowej kontroli, a jej spo- żywanie naraża konsumentów na negatywne skutki zdrowotne. Celem pracy było oszacowanie wybranych parametrów fizykochemicznych wody pitnej ze studni kopanych oraz odniesienie uzyskanych wyników do norm ujętych w rozporządzeniu ministra zdrowia. Materiał i metody. W przeprowadzonych analizach 36 próbek wody studziennej z terenu gminy Chmielnik, zawartość azotanów (III i jonu amonowego badano za pomocą fotometru, odczyn i przewodność elektrolityczną miernikiem wieloparametrowym, mętność za pomocą turbidymetru, zaś stężenie chlorków oznaczono metodą miareczkową. Wyniki. Dla badanych parametrów chemicznych, tj. azotanów (III, chlorków i jonu amonowego nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych norm, podobnie jak dla parametru fizycznego, tj. przewodności elektrolitycznej. Ponadnormatywne wartości odnotowano natomiast dla dwóch parametrów fizycznych, tj. odczynu (2 próbki i mętności (33 próbki. Wnioski. Wodę z badanych studni kopanych można określić jako bezpieczną dla konsumentów pod względem badanych parametrów chemicznych, dla których spodziewano się przekroczeń dopuszczalnych norm w związku z terminem poboru. Problem ponadnormatywnych wartości mętności dla większości kontrolowanych studni może być rozwiązany poprzez wprowadzenie prostych metod uzdatniania, natomiast wprowadzenie regularnych badań wszystkich parametrów jakości wody pitnej pozwoliłoby ustalić, czy przekroczone normy dla odczynu wiążą się z niedopuszczalnymi stężeniami wskaźników chemicznych, które nie były badane w niniejszej pracy.

  8. Characteristics of water level fluctuations in Polish lakes – a review of the literature / Charakterystyka wahań poziomu wody w jeziorach polskich – przegląd piśmiennictwa

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Kutyła Sebastian

    2014-09-01

    Full Text Available Wahania poziomu wody w jeziorach są ich naturalną cechą, która może być modyfikowana działalnością człowieka. W artykule przedstawiono przegląd piśmiennictwa na temat amplitudy wahań poziomu wody w jeziorach polskich, cykliczności ich fluktuacji i tendencji zmian oraz naturalnych i antropogenicznych czynników warunkujących te wahania. Jakkolwiek wywołane antropogenicznie wahania poziomu wody w większości jezior polskich wydają się mieścić w zakresie wahań naturalnych, to w niektórych przypadkach działalność gospodarcza (np. wykorzystanie jezior na cele energetyczne może prowadzić do silnych zaburzeń reżimu hydrologicznego, powodujących destabilizację ekologiczną zbiornika eliminującą możliwość utrzymania/osiągnięcia dobrego stanu ekologicznego. To z kolei pociąga za sobą konieczność sprecyzowania dobrego potencjału ekologicznego, jako celu środowiskowego dla takich części wód, mniej rygorystycznego w porównaniu do dobrego stanu ekologicznego. W artykule wskazano potrzebę poszerzenia sposobu oceny jezior w kraju o nowe biologiczne wskaźniki oceniające, zgodnie z wymaganiami Ramowej Dyrektywy Wodnej, wpływ przekształceń hydrologicznych na zespoły organizmów

  9. Capillary and sorbed water content in wood as studied by nuclear magnetic resonance; Badanie zawartosci wody wolnej i zwiazanej w drewnie metoda magnetycznego rezonansu jadrowego

    Energy Technology Data Exchange (ETDEWEB)

    Olek, W.; Baranowska, H.M.; Guzenda, R.; Olszewski, K.J. [Akademia Rolnicza, Poznan (Poland)

    1995-12-31

    Water content in wood has been studied by NMR technique. The spin-spin relaxation time has been measured for distinguish the capillary and sorbed water. The qualitative and quantitative determination have been possible by means of proposed method. 8 refs, 6 figs.

  10. Analiza jakościowa procesów erozji i sedymentacji na wybranym odcinku koryta rzeki Wisły zachodzących w czasie przejścia wielkiej wody

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Tomasz Siuta

    2014-12-01

    Full Text Available W artykule przedstawiono wyniki symulacji numerycznej dwuwymiarowego pola przepływu i potencjalnych zmian morfologicznych dna w złożonym korycie rzeki Wisły w okolicy Wawelu na skutek przejścia wielkiej wody. W obliczeniach wykorzystano dwuwymiarowy model CCHE2D. W artykule zwrócono szczególną uwagę na lokalne zmiany w układzie zwierciadła i w rozkładzie naprężeń ścinających na skutek złożonej geometrii bulwarów wiślanych oraz znaczącej zmiany kierunku biegu rzeki w rejonie Wawelu. Efektem przeprowadzonych analiz było wyodrębnienie obszarów szczególnie zagrożonych erozją, których lokalizacja poddana została konfrontacji z obszarami lokalnych uszkodzeń konstrukcji bulwaru niskiego, udokumentowanych po powodzi z maja 2010 r. Ponadto, przedstawiono analizę jakościową zmian morfologicznych koryta, dokonując w ten sposób wstępnej oceny stabilności badanego odcinka koryta rzeki. W świetle uzyskanych wyników obliczeń numerycznych i teorii przepływów wtórnych w korytach meandrujących, podjęto również próbę interpretacji przyczyny powstania lokalnych przegłębień dna wzdłuż zakola Wisły w obrębie koryta głównego.

  11. ANALIZA EKSPLOATACYJNA INSTALACJI SŁONECZNEJ PRACUJĄCEJ NA POTRZEBY PRZYGOTOWANIA C.W.U. DLA BUDYNKU WIELORODZINNEGO

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Bożena BABIARZ

    Full Text Available Celem niniejszej pracy jest przeprowadzenie analizy instalacji słonecznych pod kątem eksploatacyjnym. Zasadniczą część opracowania stanowi analiza istniejącej od 2005 r. instalacji słonecznej pracującej dla potrzeb przygotowania ciepłej wody użytkowej dla mieszkańców budynku wielorodzinnego. W pracy wykorzystano rzeczywiste dane eksploatacyjne z dziesięciu lat działania instalacji, udostępnione przez Spółdzielnię Mieszkaniową „ZODIAK” w Rzeszowie. Przeanalizowano koszty przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz koszty serwisowe instalacji. Na koszty eksploatacyjne instalacji słonecznych składają się m.in.: koszty zużycia i przygotowania c.w.u., koszty zużycia energii elektrycznej przez pompy obiegowe instalacji słonecznych, oraz koszty serwisowania instalacji. Na podstawie niniejszej analizy można wysnuć szereg wniosków możliwych do wykorzystania w analizach techniczno-finansowych na etapie projektowania inwestycji w odnawialne źródła energii. Przeprowadzona analiza wykazała, iż instalacja słoneczna w znacznym stopniu obniża koszty przygotowania ciepłej wody użytkowej. Koszt przygotowania 1 m3 ciepłej wody użytkowej w analizowanym budynku wielorodzinnym w 2015 r. przy udziale instalacji słonecznej stanowił 67% kosztów podgrzewu ciepłej wody w budynku o podobnej kubaturze wykorzystującym ciepło z miejskiej sieci ciepłowniczej. Pompy obiegowe zastosowane w instalacjach słonecznych charakteryzują się stosunkowo małym zużyciem energii elektrycznej. Koszty serwisowe instalacji są niewielkie i zależą od wielkości instalacji, jej lokalizacji oraz budowy.

  12. Applying the coagulation and reverse osmosis for water recovery from evaporative water

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Michel Magdalena M.

    2014-12-01

    Full Text Available Zastosowanie koagulacji i odwróconej osmozy do odzysku wody z wód wyparnych. Wody wyparne z zatężania gęstwy drożdżowej stanowią potencjalny surowiec do odzysku wody. Charakteryzują się niskim odczynem (pH 4.6-6.3, podwyższoną mętnością (3.65-13.7 NTU i dużą zawartością ogólnego węgla organicznego (356-754 mg/L. Badano ich oczyszczanie w procesie koagulacji objętościowej, stosując NaOH oraz koagulant PIX 111. Obniżono mętność wody do wartości poniżej 1 NTU, jednak koagulacja nie pozwalała na usunięcie związków organicznych. Koagulacja przebiegała efektywnie w 20 i 40°C. Oczyszczanie wstępne nadawy do RO obejmowało alkalizację, koagulację, sedymentację i filtrację dokładną (wariant I oraz filtrację dokładną (wariant II jako blank. W wariancie I otrzymano nadawę o lepszych właściwościach. Filtracja membranowa pozwoliła na skuteczne odsolenie wód wyparnych, uzyskano 98 i 73% retencję przewodności w zależności od sposobu przygotowania nadawy. Związki organiczne były usuwane z mniejszą efektywnością, odpowiednio 94 i 84%.

  13. PIERWIASTKI ŚLADOWE W WYBRANYCH WODACH MINERALNYCH DOSTĘPNYCH W HANDLU

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Adam Paweł PIECH

    Full Text Available Butelkowane wody mineralne stanowią istotne źródło zaspokajania zapotrzebowania na wodę w codziennej diecie człowieka. Ze względu na łatwość przyswajania przez organizm składników mineralnych zawartych w wodach mineralnych konieczne jest świadome wybieranie produktu o składzie dostosowanym do indywidualnych potrzeb. Oprócz makroskładników, których charakterystyka ilościowa zawsze widnieje na etykietach, wody mineralne zawierają również mikroelementy. Celem pracy była analiza koncentracji pierwiastków śladowych w 22 butelkowanych wodach mineralnych dostępnych w handlu na terenie Rzeszowa. Artykuł zawiera główne zagadnienia dotyczące znaczenia wody dla prawidłowego funkcjonowania organizmu oraz wpływu mikroelementów na zdrowie człowieka. W badaniach zastosowano metodę całkowitego odbicia promieniowania rentgenowskiego TXRF. Analizy wykazały obecność 18 pierwiastków śladowych w badanych wodach: Al, As, Ba, Br, Co, Cr, Cu, Fe, Ge, I, Mn, Ni, P, Rb, Se, Sr, Ti, Zn. Najwyższe stężenia mikroskładników w przeważającej większości występują w wodach leczniczych. Żadna z badanych wód mogąca służyć jako stałe źródło płynów w diecie (wody nisko-, średnio- i wysokozmineralizowane nie zawiera mikroskładników w ilości, która pozwalałaby na fizjologiczno-odżywcze oddziaływanie na organizm. Dodatkowo wykazano, że pomiędzy stężeniem bromu i germanu istnieje silna korelacja dodatnia R2 = 0,993.

  14. The freezing of water bonded in the wheat (Triticum aestivum L.) grain studied by means protons magnetic relaxation method; Zamarzanie wody zwiazanej w ziarnach pszenicy (Triticum aestivum L.) badane metoda relaksacji magnetycznej dla protonow

    Energy Technology Data Exchange (ETDEWEB)

    Haranczyk, H.; Jasinski, G. [Inst. Fizyki, Uniwersytet Jagiellonski, Cracow (Poland); Strzalka, K. [Inst. Biologii Molekularnej, Uniwersytet Jagiellonski, Cracow (Poland)

    1994-12-31

    Some biological aspects of water freezing in the wheat grain have been studied using NMR methods. Measuring of the relaxation times for freezing and liquid water shown absence of T{sub 2}{approx}100 {mu}s and T{sub 2}{approx}1 ms separated components what pointed for some different way of water bonding. 7 refs, 12 figs, 2 tabs.

  15. Zmiany przewodności elektrolitycznej właściwej i stężeń wybranych biogenów w wodzie rzeki Łososina na terenie miasta Tymbark

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Agnieszka Policht-Latawiec

    2015-06-01

    Full Text Available Badania hydrochemiczne rzeki Łososina prowadzono w 2013 r. Wodę do badań pobierano z rzeki na wysokości miasta Tymbark w sześciu punktach pomiarowo-kontrolnych. W pobranych próbkach oznaczono przewodność elektrolityczną właściwą wody oraz stężenie fosforanów, azotu amonowego, azotynowego i azotanowego. Woda Łososiny na całej długości badanego odcinka spełnia wymogi klasy I. Stwierdzono statystycznie istotnie wyższe stężenie azotu azotynowego w punktach 5 i 6 w stosunku do pozostałych badanych punktów. Analiza profilu hydrochemicznego tego odcinka rzeki wykazała niewielki wpływ miasta Tymbark na jakość wody.

  16. Modeling Water Balance of Dammed Lakes Using Computer Code Matlab-Simulink/ Modelowanie Bilansu Wodnego Piętrzonych Jezior Za Pomocą Programu Komputerowego Matlab-Simulink

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Błażejewski Ryszard

    2014-09-01

    Full Text Available Praca przedstawia bilans wodny przepływowego piętrzonego jeziora, uwzględniający dopływ powierzchniowy, dopływ i odpływ podziemny opisany równaniem Dupuita, opad na powierzchnię jeziora, parowanie z powierzchni wody oraz odpływ w przekroju zamkniętym jazem piętrzącym. Z uwagi na nieliniowe związki wymienionych składników bilansu z poziomem wody w jeziorze, do obliczeń wykorzystano program komuterowy Matlab-Simulink®. Przydatność modelu sprawdzono na przykładzie Jeziora Sławianowskiego o powierzchni 276 ha i średniej głębokości - 6,6 m. Jezioro to zostało podzielone na dwa akweny o zróżnicowanej głębokości. Wyniki obliczeń miesięcznych bilansów wodnych dla roku hydrologicznego 2009, wykazały dobrą zgodność z pomiarami jedynie dla trzech pierwszych miesięcy. Stwierdzono, że dla zmniejszenia błędów obliczeniowych należałoby skrócić interwał bilansowania do jednej doby. Kalibracja modelu byłaby łatwiejsza i bardziej adekwatna, gdyby do oszacowania przewodności hydraulicznej przyległych do jeziora gruntów i osadów dennych wykorzystać badania poziomów wody w piezometrach, zlokalizowanych w kilku transektach, prostopadłych do linii brzegowej jeziora.

  17. Wpływ Rafy Żoliborskiej na warunki przepływu na śródmiejskim odcinku Wisły w Warszawie (km 508–518

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Anna Sosnowska

    2015-03-01

    Full Text Available W artykule omówiono wyniki obliczeń położenia zwierciadła wody na warszawskim odcinku Wisły w oparciu o pomiary geodezyjne. Pozwoliły one na utworzenie modelu rozpatrywanego odcinka Wisły dla przepływu ustalonego w programie HEC-RAS (wersja 4.1.0, za pomocą którego przeprowadzono symulacje różnych warunków przepływu. Na podstawie otrzymanych wyników symulacji podjęto próbę określenia znaczenia Rafy Żoliborskiej dla śródmiejskiego odcinka Wisły w Warszawie. Analiza wykazała, że jest ona ważnym elementem w profilu podłużnym rzeki i ma wpływ na poziom zwierciadła wody w warszawskiej Wiśle.

  18. ZASTOSOWANIE MODELOWANIA MATEMATYCZNEGO W PROJEKTOWANIU MODERNIZACJI SYSTEMÓW ZAOPATRZENIA W WODĘ NA PRZYKŁADZIE SYSTEMU WODOCIĄGOWEGO GMINY ZATOR (cześć II

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Robert WIERZBICKI

    2016-05-01

    Full Text Available Artykuł przedstawia praktyczne zastosowanie specjalistycznego oprogramowania inżynierskiego do modelowania matematycznego istniejących systemów wodociągowych. Przeprowadzone analizy numeryczne dotyczą systemu zaopatrzenia w wodę gminy Zator i związane są z powstaniem i dalszą rozbudową na terenie Zatora Strefy Aktywności Gospodarczej Małopolski Zachodniej (SAG. Inwestycja ta znacząco wpłynie na dotychczasowy sposób pracy nie tylko poszczególnych obiektów wodociągowych, ale również całego systemu wodociągowego. Specyfika omawianego zadania polega na zakładanym pojawieniu się systemie nowych odbiorców o dużym zapotrzebowaniu na wodę, skupionych na stosunkowo niewielkim obszarze, oddalonym od głównych przewodów istniejącej sieci wodociągowej. Wstępne bilanse wskazywały, że obecnie funkcjonujące ujęcia wody nie będą w stanie dostarczyć niezbędnej ilości wody, a uruchomienie nowego ujęcia, położonego przeciwlegle do istniejących prawdopodobnie doprowadzi do odwrócenia dotychczasowych kierunków przepływu w większości rurociągów magistralnych. Głównym celem przeprowadzonych analiz numerycznych było znalezienia optymalnego rozwiązania docelowego zapewniającego sprawne funkcjonowanie całego systemu w nowych warunkach eksploatacyjnych zarówno pod względem technicznym jak i ekonomicznym. W tym celu dokonano wielowariantowej analizy sposobu pracy systemu w nowych warunkach eksploatacyjnych oraz określenie niezbędnych parametrów technicznych poszczególnych obiektów i urządzeń dla różnych wielkości dostawy i rozbioru wody z uwzględnieniem przewidywanego poboru wody na terenie rozwijającej się SAG oraz określenie rodzaju i zakresu związanych z tym niezbędnych modernizacji istniejącego układu wodociągowego.

  19. Stanowisko badawcze do oceny efektów utwardzania mas ze szkłem wodnym

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    M. Stachowicz

    2012-12-01

    Full Text Available W pracy przedstawiono wyniki badań nad możliwością zastosowania nowego stanowiska badawczego do oceny, na podstawie końcowejzawartości wody, finalnego efektu utwardzania wybranymi metodami mas ze szkłem wodnym. Badania wykonano na innowacyjnym,mobilnym stanowisku mikrofalowej linii szczelinowej wykorzystującej zjawisko występowania fali stojącej w falowodzie. Badaniompoddano pięć mas sporządzonych z dostępnymi w handlu gatunkami szkła wodnego, które utwardzano trzema, wybranymi metodami:mikrofalową, klasyczną oraz w procesie CO2. Wykazano, na przykładzie mas ze szkłem wodnym, że prezentowane, mobilne stanowiskopomiarowe może, na podstawie określenia końcowej zawartości wody, służyć z powodzeniem do oceny ostatecznego efektu utwardzaniamas formierskich i rdzeniowych.

  20. Wyznaczenie krzywej natężenia przepływu w przekroju cofki zbiorników wodnych w Zesławicach

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Bogusław Michalec

    2016-03-01

    Full Text Available W pracy przedstawiono wyniki pomiarów geodezyjnych i hydrometrycznych oraz obliczeń wykonanych w celu opracowania krzywej natężenia przepływu w przekroju Dłubni, zlokalizowanego w kilometrze 10+247. Pomiary geodezyjne przekroju poprzecznego i spadku podłużnego zwierciadła wody wykonano za pomocą niwelatora Topcon AT-G6, a osiem pomiarów hydrometrycznych wykonano za pomocą młynka indukcyjnego Nautilus C2000 OTT Hydrometrie. Natężenie przepływu obliczono metodą Harlachera na podstawie danych hydrometrycznych i za pomocą wzoru Chézy’ego. Stwierdzono, że przepływy niskie i średnie obliczone wzorem Chézy’ego są średnio pięciokrotnie wyższe od określonych metodą Harlachera. Przyczyną tak znacznych różnic uzyskanych wyników obliczeń natężania przepływu dla danego napełnienia jest układ dna koryta. Stwierdzono, że istotny wpływ na warunki przepływu wody przy przepływach niskich i średnich ma wzniesienie dna w świetle mostu, znajdującego się 203 m poniżej przekroju wodowskazowego. Stwierdzono również, że na kształt krzywej natężenia w tym przekroju ma również wpływ oddziaływanie spiętrzenia wody w zbiornikach w Zesławicach.

  1. Remediation of the Lermontov mining site in Russia

    International Nuclear Information System (INIS)

    Krotkov, V.V.

    2001-01-01

    For 40 years, uranium mines were operated in the direct vicinity of the spas of Mineralnyje Wody, Pjatigorsk, Kislowodsk, Jessentuki and Zheleznowodsk by the Almaz company. Now that the mines have been abandoned, the spa region is surrounded by contaminated land. Remedial measures are projected in accordance with radiation protection standards [de

  2. Wodoprzepuszczalność gruntów skarpy abrazyjnej zbiornika Czorsztyn-Niedzica

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Eugeniusz Zawisza

    2016-12-01

    Full Text Available Artykuł zawiera wyniki badań wodoprzepuszczalności gruntów budujących skarpy abrazyjne fragmentu północnych obrzeży zbiornika czorsztyńskiego od strony Pienińskiego Parku Narodowego. Charakterystykę podstawowych właściwości geotechnicznych badanych gruntów opracowano na podstawie wyników badań wykonanych według procedur standardowych. Badania wodoprzepuszczalności gruntów wykonano metodami: polową według Giryńskiego w wykopach badawczych, laboratoryjną w aparacie średniowymiarowym oraz analityczną z zastosowaniem wzorów empirycznych opartych głównie na znajomości uziarnienia i porowatości gruntów. Analizę wyników badań przeprowadzono w aspekcie określenia optymalnej metody oznaczania wodoprzepuszczalności gruntów skarp abrazyjnych przedmiotowego obiektu oraz maksymalnej bezpiecznej prędkości obniżania poziomu wody w zbiorniku. Stwierdzono, że najbardziej właściwą metodą oznaczania wodoprzepuszczalności przedmiotowych gruntów była metoda Giryńskiego. Maksymalna dopuszczalna prędkość obniżania wody w zbiorniku powinna wynosić 0,103 m/h.

  3. A Discontinuous Galerkin Finite Element Method for Dynamic of Fully Saturated Soil / Rzwiazanie Zadania Dynamiki Całkowicie Nawodnionego Gruntu Przy Zastosowaniu Mes Z Nieciagłym Sformułowaniem Galerkina W Czasie

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Wrana B.

    2011-03-01

    Full Text Available Artykuł podejmuje zagadnienie analizy rozchodzenia sie fal naprezeniowych w gruncie w ujeciu metody elementów skonczonych bazujac na sformułowaniu rozwiazania ciagłego w przestrzeni i nieciagłego w dziedzinie czasu Galerkina (space and time-discontinous Galerkin TDG finite element method. W tym sformułowaniu zarówno przemieszczenia jak i predkosci sa wielkosciami nieznanymi wzajemnie niezaleznymi aproksymowanymi ciagłymi funkcjami kształtu w przestrzeni i nieciagłymi funkcjami kształtu w czasie. Do opisu zachowania sie gruntu w pełni nasyconego woda zastosowano sformułowanie u-p w ujeciu metody elementów skonczonych. Grunt traktowany jest, jako osrodek dwufazowy składajacy sie ze szkieletu i wody w porach. Zastosowane sformułowanie uwzglednia tłumienie osrodka przez uwzglednienie dyssypacji energii proporcjonalnej do predkosci wody wzgledem szkieletu. W artykule przedstawiono porównanie proponowanej metody rozwiazania numerycznego w dziedzinie czasu do metod obecnie stosowanych, takich jak: metoda róznicy centralnej, metoda Houbolta, Wilsona θ, HHT-α oraz najczesciej stosowanej metody Newmarka. Z porównania wynika, ze proponowana metoda jest metoda stabilna o małym błedzie numerycznego rozwiazania.

  4. Funding Technology Education in a Democracy | Wodi | Sophia: An ...

    African Journals Online (AJOL)

    This paper x-rays the state of funding technology education in a democratic Nigeria and takes a closer look at the role of Education Tax Fund (ETF) in augmenting statutory allocation to the education sub-sector in the national budget within a given period, and compares it with other sectors such as defense and made ...

  5. Measuring employee satisfaction in new offices - the WODI toolkit

    NARCIS (Netherlands)

    Maarleveld, M.; Volker, L.; van der Voordt, Theo

    2009-01-01

    Purpose: This paper presents a toolkit to measure employee satisfaction and perceived labour productivity as affected by different workplace strategies. The toolkit is being illustrated by a case study of the Dutch Revenue Service.
    Methodology: The toolkit has been developed by a review of

  6. Wpływ zlodzenia na rzece Wkrze na jej zasoby energetyczne

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Sławomir Bajkowski

    2014-12-01

    Full Text Available Zasoby energii wodnej są zróżnicowane obszarowo oraz ulegają zmianom okresowym. Zależą one od naturalnych lub regulowanych przepływów i stanów oraz czynników powodujących ich okresowe zmiany, zarastania i zlodzenia koryta. Podstawowym problemem związanym z pracą elektrowni wodnych w okresie zimowym jest tworzenie się form lodowych ograniczających dopływ wody do wlotów ujęć. Początek okresu zlodzenia zależy od czynników meteorologicznych, temperatur powietrza, opadów śniegu, związanych z eksploatacją obiektów wodnych, temperatury zrzutów wody i stosowania pływających przegród w miejscach, gdzie woda ma najmniejszą prędkość. W artykule przedstawiono analizę podstawowych parametrów wykorzystywanych w ocenie zasobów energetycznych rzek. Do określania form i okresów występowania zjawisk lodowych wykorzystano historyczne dane hydrologiczne, a współczynniki redukcji zimowej ustalono, analizując stany i przepływy. Współczynnik redukcji zimowej obliczono na podstawie krzywych przepustowości koryta rzeki odnosząc przepływy dla okresu zimowego do uzyskanych z krzywej podstawowej. Analizy obejmują przekrój Cieksyn na rzece Wkrze, w którym wystąpiło zlodzenie powodujące zmiany głównych krzywych hydroenergetycznych.

  7. Aquaculture and Fish Welfare: Are the Rights of Fish Compromised?/ Akwakultura I Dobrostan Ryb: Czy Prawa Ryb Są Szanowane?

    OpenAIRE

    Mustapha Moshood K.

    2014-01-01

    Zagadnienie dobrostanu ryb w akwakulturze jest aktualne przez cały proces produkcyjny, a jego właściwa realizacja, z poszanowaniem praw ryb i humanitarnym ubojem, jest korzystana dla producenta i konsumenta. Poszanowanie praw ryb odnosi się do różnorodnych aspektów hodowli uwzględniając takie jak: baseny i stawy hodowlane, zagęszczenie obsady, jakość wody, pokarm i reżim żywienia, zarażenie chorobami i pasożytami, metody leczenia ryb zarażonych, manipulacja ciałem ryby, odłowy sieciowe, metod...

  8. Wybór najskuteczniejszej metody rekultywacji zbiorników wodnych z wykorzystaniem metody AHP

    OpenAIRE

    Joanna Chmist; Mateusz Hämmerling

    2016-01-01

    Problem z jakością wód w zamkniętych zbiornikach jest znany od lat. Poprawa parametrów jakości wody w jeziorze zwiększa możliwości jego wykorzystania. Obecnie istnieje wiele metod rekultywacji zbiorników wodnych. Wybór odpowiedniej uwarunkowany jest zarówno oddziaływaniem różnorodnych czynników powodujących stopniową degradację jezior, jak i kosztami rekultywacji czy typem zbiornika. W artykule zaprezentowano praktyczne zastosowanie metody AHP w rozwiązaniu wielokryterialnych problemów rekult...

  9. Ocena transportu rumowiska zawieszonego z wykorzystaniem nefelometrycznych i tradycyjnych pomiarów mętności wody na przykładzie kaskady dolnej Brdy = The estimation of suspended sediment transport using nefelometric and traditional measurements of turbidity of water on an example of the cascade lower Brda River

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Dawid Aleksander Szatten

    2016-01-01

    Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Wydział Kultury Fizycznej, Zdrowia i Turystyki, Instytut Geografii, 85-428 Bydgoszcz, ul. Mińska 15   Streszczenie             Ocenę transportu rumowiska zawieszonego, dla zbiorników retencyjnych kaskady dolnej Brdy, przeprowadzono w celu porównania metod: tradycyjnej (wagowej oraz nefelometrycznej (optycznej. Analizy dokonano na podstawie badań terenowych przeprowadzonych poniżej Zbiornika Smukała w latach 2014 - 2015. Obejmowały one pobór prób w celu oznaczenia wartości wskaźnika zawiesina ogólna (metoda tradycyjna oraz nefelometrycznej mętności wód (metoda laserowa. Pobór połączony był z obserwacjami stanów wody, umożliwiając określenie sytuacji hydrologicznej. Zebrane dane zinterpretowano za pomocą podstawowych metod statystycznych. Stwierdzono, iż rzeka Brda charakteryzuje się niewielkim obciążeniem w materiał zawieszony. Obserwacje zmącenia wód, umożliwiły określenie chwilowej dynamiki zawiesin oraz wskazanie głównego źródła pochodzenia analizowanej składowej transportu fluwialnego. Otrzymane dane wskazują na możliwość zamiennego stosowania porównywanych w artykule metod.   Abstract             The evaluation of the suspended sediment transport was conducted on artificial reservoir of cascade of lower Brda River, to compare methods: traditional (weight and nephelometric (optical. The analysis was based on field research conducted below the Smukała Reservoir in the years 2014 - 2015. These included sample collection for determining the value of total suspension (traditional method and nephelometric turbidity of water (laser method. Sampling was connected with the observations of water levels, for specifying the hydrological situation. The collected data were interpreted using basic statistical methods. Was found that the the Brda River is characterized by a low suspended sediments load. Observations turbidity of water was possible to determine

  10. Zarządzanie zasobami wodnymi w kulturze Majów

    OpenAIRE

    Gilewski, Michał

    2011-01-01

    in lieu of an abstract here is a brief excerpt: "Starożytni Majowie zamieszkiwali obszary o trudnych warunkach hydrologicznych, na któ-rych opady były sezonowe i nieprzewidywalne oraz brakowało stałych źródeł wody. Stąd też istotne dla tej kultury było zarządzanie zasobami wodnymi. Przy próbie rekonstrukcji świata Majów nale-ży uwzględnić fakt, że krajobraz, który ich otaczał ulegał licznym zmianom na skutek podejmowa-nych działań w celu pozyskania i kontroli zasobów wodnych[...]" Micha...

  11. Purification of waste effluents from uranium mines and mills in Ukraine

    International Nuclear Information System (INIS)

    Bezrodny, S.; Bakarzhiyev, Y.; Pesmenny, B.

    2002-01-01

    Development of Nuclear Energy Industry, which is foundation for energy supplying and economic independence of the country, based on increasing our own uranium resources. Reserves of uranium ore have explored by SGS Kirovgeology show the possibility to supply the nuclear fuel on the Atomic Power Stations for many years. From other side, mining of uranium ore and producing the uranium concentrate have a range of environmental problems. Successful solution of those problems can make the Atomic Energy Industry one of the environmentally safe producer of electric energy. Mining of uranium ore creates large volume of radioactive waste effluents. Presents of the uranium and natural radioactive elements (NRE) in concentration that is higher than in the hydrographic net, require effective treatment technologies to separate the radio-elements from waste effluents. During the last years specialists from VOSTGOK (Zholty Wody), Chemistry Institute (Kiev), Institute of Industrial Technology (Zholty Wody) and SGS Kirovgeology designed a reliable and simple technology for purification of mining water. This technology is based on the process of co-precipitation uranium, natural radioelements, beryllium and heavy metals with mixed collector by hydroxide magnesium and carbonate calcium. Advantage of this technology is the possibility to extend its by second stage - desalting of effluents up to necessary concentration. Second stage does not require essential changes of the process. All sediments which are created after purification are the material for secondary extraction of uranium. The technology was tested at one of the VOSTGOK mines. The achieved results have shown that effluents can be purified from radio-elements up to necessary requirements. According to proposed technology, treatment of radioactive contaminated mining water allows to exclude negative influents of uranium mining on the environment. (author)

  12. Remediation of the Lermontov mining site in Russia; Sanierung des Bergbaustandortes Lermontov in Russland

    Energy Technology Data Exchange (ETDEWEB)

    Krotkov, V.V. [Atomredmetzoloto, Moscow (Russian Federation)

    2001-07-01

    For 40 years, uranium mines were operated in the direct vicinity of the spas of Mineralnyje Wody, Pjatigorsk, Kislowodsk, Jessentuki and Shelesnowodsk by the Almaz company. Now that the mines have been abandoned, the spa region is surrounded by contaminated land. Remedial measures are projected in accordance with radiation protection standards. [German] 40 Jahre lang wurde Uranerzbergbau und -aufbereitung in unmittelbarer Naehe der Kurorte Mineralnyje Wody, Pjatigorsk, Kislowodsk, Jessentuki und Shelesnowodsk durch das Unternehmen Almaz betrieben. Gegenwaertig sind die Aktivitaeten des Unternehmens vollstaendig eingestellt. Als Folge entstanden im Gebiet der Kaukasischen Mineralbaeder uranhaltige Halden am Berg Beschtau mit einer Flaeche von 36,0 ha und am Berg Byk mit einer Flaeche von 18,4 ha. Im hydrometallurgischen Werk sind 44,5 ha Betriebsgelaende kontaminiert, wo sich Bauten fuer die Grund- und Hilfsproduktion, Erzlager, das werkseigene Chemielabor und das Heizkraftwerk befinden. Die IAA liegt 1,5 km vom Betriebsgelaende des hydrometallurgischen Werks entfernt und besteht aus fuenf Becken, wo von 1954 bis 1991 Rueckstaende der Uranproduktion eingelagert wurden. Seit 1991 gelangte dorthin Phosphorgips als Abprodukt der Verarbeitung von Apatit. Das sechste Becken ist fuer die Aufnahme von Wasser bei Stoerfaellen in den Hauptbecken bestimmt. Die IAA mit den angrenzenden Flaechen soll saniert werden. Vorrangig gilt es, geschaedigte Flaechen wiederherzustellen und die Situation im Bereich der IAA entsprechend den Normen des Strahlenschutzes sicher zu gestalten. Der Massnahmenkomplex fuer die Sanierung des Territoriums beinhaltet - Stillegung der abgearbeiteten Schlammbecken der IAA, - Rekultivierung der geschaedigten Flaechen im Bergbaugebiet, - Dekontamination der anliegenden kontaminierten Flaechen mit Background-{gamma}+20 {mu}R/h, - Schutz der Grundwaesser vor Kontamination durch eingelagerte Tailings des hydrometallurgischen Werks, - gesteurte Ableitung der

  13. SZTUCZNE SUBSTANCJE SŁODZĄCE – WYSTĘPOWANIE W ŚRODOWISKU

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Piotr REZKA

    2016-03-01

    Full Text Available W pracy przedstawiono zagadnienie występowania sztucznych substancji słodzących w ściekach oraz ich obecności w środowisku wodnym. Ze względu na zastosowanie w produkcji żywności i napojów o zmniejszonej wartości kalorycznej, związki te pojawiają się w ściekach w coraz większych ilościach. Najczęściej stosowanymi substytutami cukru jest acesulfam K, aspartam, cyklaminian sodu, sacharyna i sukraloza. Każda z tych substancji jest kilkadziesiąt razy bardziej słodka niż standardowy cukier (sacharoza, jednakże praktycznie nie podnoszą one wartości kalorycznej produktu. Dokonano przeglądu literatury, skupiając się na zawartościach rozpatrywanych substancji w ściekach surowych i oczyszczonych. Wykazano, że skuteczność eliminacji tych związków ze ścieków jest niewystarczająca i na skutek tego dochodzi do zanieczyszczenia środowiska wodnego. Przedstawiono w tabeli potwierdzone doniesienia dotyczące obecności tych związków w rzekach, jeziorach i wodach podziemnych. W przypadku gdy w wodzie ujmowanej przez stacje uzdatniania wody obecne są wyżej wymienione związki, w szczególności acesulfam i sukraloza, istnieje ryzyko przedostania się ich do wody przeznaczonej do spożycia, co znalazło potwierdzenie w literaturze. Mimo dostępnych wyników badań nie wykazujących wpływu na ekosystem i zdrowie człowieka, konieczne wydaje się przeprowadzenie badań nad wpływem długotrwałego narażenia organizmów wodnych i organizmu człowieka na działanie sztucznych substytutów cukru.

  14. Analiza pracy wybranych stopni wodnych na odcinku Noteci Bystrej w warunkach zagrożenia powodziowego

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Justyna Płaczek

    2016-12-01

    Full Text Available Celem przestawionej publikacji jest analiza warunków przepływu oraz pracy budowli wodnych usytuowanych na odcinku Noteci Bystrej od stopnia Romanowo do jazu w Rosku. Obiekt badawczy zostały wybrany z dwóch powodów: (1 dla tego odcinka rzeki Noteć zostały opracowane mapy zagrożenia powodziowego jako wdrożenie Dyrektywy Powodziowej UE w ramach prac nad projektem ISOK, (2 na wymienionym odcinku znajduje się szereg budowli piętrzących posiadających zdolność retencjonowania wody i oddziaływania na falę wezbraniową. W ramach badań wykorzystano szeroko narzędzia GIS oraz modelowania matematycznego.

  15. Wybór najskuteczniejszej metody rekultywacji zbiorników wodnych z wykorzystaniem metody AHP

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Joanna Chmist

    2016-06-01

    Full Text Available Problem z jakością wód w zamkniętych zbiornikach jest znany od lat. Poprawa parametrów jakości wody w jeziorze zwiększa możliwości jego wykorzystania. Obecnie istnieje wiele metod rekultywacji zbiorników wodnych. Wybór odpowiedniej uwarunkowany jest zarówno oddziaływaniem różnorodnych czynników powodujących stopniową degradację jezior, jak i kosztami rekultywacji czy typem zbiornika. W artykule zaprezentowano praktyczne zastosowanie metody AHP w rozwiązaniu wielokryterialnych problemów rekultywacji zbiorników wodnych. Metoda ta umożliwia uwzględnienie wielu aspektów dotyczących danego problemu i znalezienie poszukiwanego rozwiązania zarówno na podstawie parametrów mierzalnych, jak i ocen ekspertów.

  16. WERYFIKACJA MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA WSKAŹNIKA ITS DO OCENY STANU TROFICZNEGO ZBIORNIKA DOBCZYCKIEGO

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Elena NEVEROVA-DZIOPAK

    2016-05-01

    Full Text Available W ostatnich latach problem eutrofizacji stał się powszechny nie tylko w wodach stojących ale także w płynących. Budzi on spore zainteresowanie zwłaszcza gdy zaczyna dotyczyć wód przeznaczonych do zaopatrzenia ludzi w wodę do spożycia. Zbiornik Dobczycki o którym traktuje artykuł jest właśnie takim rezerwuarem. Tu ujmowana jest woda dla mieszkańców Krakowa. W literaturze spotyka się stwierdzenia, że wody zbiornika zawsze były podatne na eutrofizację ze względu na ładunki biogenów które są wnoszone do niego przez Rabę. Problem oceny stopnia eutrofizacji Zbiornika Dobczyckiego został więc podjęty nie tyle ze względów poznawczych, co utylitarnych. Wymagał rzetelnej i szczegółowej analizy danych pomiarowych pochodzących z monitoringu. Do oceny zjawiska eutrofizacji wykorzystano integralny wskaźnik troficzności ITS. Jest on jednym z coraz powszechniej stosowanych obecnie zagregowanych wskaźników. Dostrzeżono że graniczne wartości pojedynczych parametrów niekoniecznie odzwierciedlają stan trofii i uprawniają do wnioskowania o zjawisku eutrofizacji. Zastosowanie wskaźnika ITS wiąże się z wykorzystaniem parametrów takich jak pH i nasycenie wody tlenem, które odzwierciedlają bilans gazowy w wodach, zmieniający się wraz ze zmianą bilansu procesów produkcji i rozkładu materii organicznej. Nie wymaga on więc szczegółowych oznaczeń monitoringowych, przez co może być wykorzystywany jako uniwersalny sposób oceny trofii. W artykule uzasadniono wybór wskaźnika ITS jako metody oceny trofii na podstawie analizy statystycznej danych monitoringu Zbiornika pochodzących z okresu wieloletniego. Uwiarygodniło to ocenę i pozwoliło dostrzec pewne prawidłowości procesu oraz jego dynamikę. Na jej podstawie możliwa jest prognoza prawdopodobnego scenariusza dalszego rozwoju zjawiska. Utrzymujący się w minionych 15 latach stan pograniczny zaawansowanej mezotrofii/eutrofii przy jednoczesnej dobrej

  17. Ocena zmiany warunków hydrologicznych na terenach zurbanizowanych z wykorzystaniem technik GIS = GIS-based assessment of changes related to hydrological conditions in urban areas

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Danuta Szumińska

    2015-05-01

    email: dszum@ukw.edu.pl1   Streszczenie   W artykule zaprezentowano możliwości wykorzystania technik GIS do przeprowadzenia analizy zmiany warunków hydrologicznych. Badania przeprowadzono na terenie zurbanizowanym, na którym dokonano zmian rzeźby oraz sposobu użytkowania terenu. Spowodowało to pojawieniem się problemów z odwodnieniem terenu, przede wszystkim w czasie wzmożonego zasilania z opadów deszczu i roztopów śniegu. W celu określenia przyczyn występujących problemów porównano rzeźbę terenu oraz wyznaczono kierunki odpływu wód powierzchniowych przed i po zagospodarowaniu działki d (Ryc. 1. Czasochłonne i kosztochłonne badania geologiczne wykonano w minimalnym zakresie (Tab. 1 i zostały one wykorzystane jako informacja uzupełniająca, pozwalająca na ocenę możliwości infiltracji wody w podłoże. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że główne przyczyny problemów z odwodnieniem terenu związane są ze stworzeniem barier w postaci podmurówek ogrodzeń zlokalizowanych prostopadle do kierunków odpływu wody (Fot. 1, Fot. 2. Zmiany rzeźby były w analizowanym przypadku czynnikiem mniej istotnym.   Słowa kluczowe: warunki hydrologiczne, infiltracja, model rzeźby terenu, kierunki odpływu, użytkowanie terenu, tereny zurbanizowane.   Abstract   The paper discusses the possibilities of employing GIS for conducting analysis of changes in hydrological conditions. The study was carried out in an urban area featuring altered relief and use of land. This caused problems with draining the terrain, particularly at times of increased rainwater and meltwater supply. In order to identify the causes of the occurring problems, we compared land relief prior and after the plot was developed, as well as indicated the directions of surface water runoff (Fig. 1. Time-consuming and expensive geological research activities were restricted to minimum (Tab. 2 and the data thus obtained were used as supplementary information to

  18. Funkcje gospodarcze i znaczenie przyrodnicze rzeki Supraśl i jej obszarów dolinowych

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Aleksander Kiryluk

    2016-01-01

    Full Text Available Doliny rzeczne wraz z występującymi na nich rzekami i ciekami spełniają różnorodne funkcje w krajobrazie i w środowisku przyrodniczym. Położona na północ od Puszczy Knyszyńskiej, rozległa dolina rzeki Supraśli, ze względu na położenie pełni ważne funkcje przyrodnicze jest siedliskiem wielu gatunków flory. Bliska odległość od aglomeracji białostockiej stanowi także o jej walorach rekreacyjno-wypoczynkowych. Waloryzacja przyrodnicza wykazała występowanie procesu synantropizacji w zbiorowiskach roślinnych w dolinie i zmniejszenie walorów przyrodniczych tego ekosystemu. Przepływy bieżące rzeki Supraśli, a także wody podziemne doliny stanowią główne źródło zaopatrzenia w wodę mieszkańców aglomeracji białostockiej. Z tego też względu rolnicze użytkowanie i ochrona środowiska w tej dolinie powinny być zrównoważone.

  19. Wpływ miąższości reaktywnej warstwy drenażowej na odpływ fosforanów z zielonego dachu

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Agnieszka Karczmarczyk

    2017-12-01

    Full Text Available Woda odciekająca z zielonego dachu może być zanieczyszczona zawiązkami fosforu. Źródłem tych zanieczyszczeń może być substrat dachowy. W pracy podjęto próbę określenia optymalnej proporcji miąższości warstwy drenażowej z materiału reaktywnego (MR do miąższości substratu (S stosowanego na zielonych dachach. Przeprowadzono doświadczenie kolumnowe, którego celem była ocena wpływu miąższości reaktywnej warstwy drenażowej wykonanej z Polonite® na wielkość redukcji fosforanów z odcieku. Potwierdzono, że substrat dachowy może być źródłem zanieczyszczenia fosforanami wody odprowadzanej z dachu zielonego. Wartość odprowadzonego ładunku wynosiła odpowiednio 0,091; 0,032 i 0,02 mg P-PO4 dla kolumn o proporcji S:MR=10:1, S:MR=10:2 i S:MR=10:5. Jako optymalne uznano zastosowanie warstwy substratu w stosunku do warstwy materiału reaktywnego w proporcji miąższości S:MR 10:2.

  20. Stabilizacja pokrywy lodowej poprzez redukcję odpływu ze Zbiornika Włocławek

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Tomasz Kolerski

    2015-03-01

    Full Text Available Elektrownie i zbiorniki wodne położone w rejonach, gdzie mamy do czynienia ze zjawiskami lodowymi, wymagają specyficznego działania w celu efektywnego zarządzania nimi w sezonie zimowym. Pokrywa lodowa prowadzi do nieuniknionych strat w produkcji energii elektrycznej, jednak strata ta może być zminimalizowana poprzez utworzenie stosunkowo gładkiej pokrywy. Można to uzyskać poprzez odpowiednią eksploatację budowli piętrzącej. Aby uniknąć problemów związanych z blokowaniem ujęć wody poprzez ich obmarzanie, należy prowadzić działania w celu ograniczenia produkcji śryżu w zbiorniku wodnym. Na skutek istnienia ciągłej pokrywy lodowej woda będzie izolowana od czynników atmosferycznych, co przełoży się na brak śryżu w zbiorniku. Na przykładzie zbiornika wodnego Włocławek wykazano skuteczność czasowego zmniejszenia natężenia przepływu przez stopień wodny w celu stabilizacji gładkiej pokrywy lodowej. Symulacje przeprowadzono przy wykorzystaniu modelu matematycznego DynaRICE, wykalibrowanego dla rozpatrywanego obszaru.

  1. Poezja i zmysły. Antyczny topos wody i wina jako teoria iudicium litterarium w twórczości Jana Kochanowskiego

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Jarosław Bedyniak

    2017-12-01

    Full Text Available The text refers to the ancient topos of the debate on drinking water and wine, which is present in Jan Kochanowski’s poetry. The ancient idea of bacchanalian drink and water from the holy spring were seen as the root of the act of creation. Ever since this motif took its final shape in the works of the Anthology poets, it has been used by artists as a pretext for self-referential reflections, as well as for technical musings on sources of inspiration. The classical thread takes on special significance in Kochanowski’s work, because the poet uses it to articulate his own concept of poetic inspiration (enthusiasm, and also because he formulates aesthetic judgment (iudicium on the criteria for evaluating literature.

  2. Human health risk assessment of uranium in drinking water sampled from drilled wells located in rural areas of the Lower Silesian region (Poland / Ocena ryzyka zdrowotnego związanego z obecnością uranu w wodzie przeznaczonej do spożycia pobieranej z wierconych studni zlokalizowanych na obszarach wiejskich Dolnego Śląska (Polska

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Garboś Sławomir

    2015-06-01

    Full Text Available Stężenia uranu w wodach gruntowych pobieranych z prywatnych studni wierconych nie były dotąd badane w Polsce. W związku z tym, brak jest jakichkolwiek danych pozwalających na określenie narażenia ludzi na uran, związanego z konsumpcją wody przeznaczonej do spożycia, w szczególności na obszarach wiejskich, na terenach których prowadzono działalność górniczą. Głównym celem niniejszej pracy była ocena ryzyka zdrowotnego związanego z konsumpcją wód studziennych zawierających uran, pobieranych z wytypowanych obszarów wiejskich Dolnego Śląska (Polska. Do pobierania próbek wód studziennych z trzech obszarów badań kontrolnych (CSA: Mniszków (CSA-A, Stara Kamienica/M. Kamienica/Kopaniec (CSA-B i Kletno (CSA-C, została zastosowana metoda RDT (ang.: Random DayTime. Analizy próbek RDT przeprowadzono za pomocą zwalidowanej metody opartej na spektrometrii mas z jonizacją w plazmie indukcyjnie sprzężonej (ICP-MS. Zakresy stężeń uranu w wodach studziennych i wyznaczone średnie geometryczne stężenia U w przypadkach poszczególnych obszarów wynosiły: 0,005-1,03 μg/L i 0,052 μg/L (CSA-A, 0,027-10,6 μg/L i 0,40 μg/L (CSA-B oraz 0,006-27,1 μg/L i 0,38 μg/L (CSA-C. Średnie i indywidualne chroniczne dzienne pobrania (CDI, ang. Chronic Daily Intake uranu związane z konsumpcją wody przeznaczonej do spożycia (dorośli/dzieci zawarte były odpowiednio w zakresach: 0,0017-0,013/0,0052-0,040 μg · kg-1 · dzień-1 i 0,0002-0,90/0,0005-2,71 μg · kg-1 · dzień-1. Wyznaczone średnie i zakresy indywidualnych procentowych udziałów wartości CDI w tolerowanym dziennym pobraniu (TDI=1 μg · kg-1 · dzień-1, ang. Tolerable Daily Intake (dorośli/dzieci wynosiły: 0,17%/0,52% i 0,02-3,4%/0,05-10,3% (CSA-A, 1,3%/4,0% i 0,09-35%/0,27-106% (CSA-B oraz 1,3%/3,8% i 0,02-90%/0,06-271% (CSA-C. Wyznaczone średnie wartości CDI uranu są znacząco niższe od ustalonej wartości TDI, podczas gdy w przypadkach indywidualnych

  3. A Survey of Gill Histopathology of Thirteen Common Fish Species in the Sanyati Basin, Lake Kariba, Zimbabwe/ Badania Histopatologiczne Skrzeli Trzynastu Pospolitych Gatunków Ryb W Zlewni Sanyati, Jezioro Kariba, Zimbabwe

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Mabika Nyasha

    2014-12-01

    Full Text Available Wzorując siê na studium zmian patologicznych suma afrykañskiego (Clarias gariepinus i tilapii nilowej (Oreochromis niloticus ze zlewni Sanyati przeprowadzono analogiczne badania na trzynastu pospolitych gatunkach ryb z jeziora Kariba, Zimbabweś Tkanka skrzeli była konserwowana i preparowana pod kątem analizy histologicznej; po utrwaleniu obserwowano ją w mikroskopie świetlnymś Stwierdzono sześæ rodzajów zmian histopatologicznych tjś odstawanie nabłonka, przerost nabłonka, zrost listków skrzelowych, cysty form larwalnych paso¿ytów, obrzêk, anewryzmś Odstawanie nabłonka było dominującą zmianą u wszystkich gatunków, podczas gdy anewryzm obecny był tylko u dwóch gatunkówś U Synodontis zambezensis stwierdzono najwy¿szą prewalencjê zmian patologicznych tkanki skrzeli, a najni¿szą u Marcusenius microlepidotus, Brycinus imberi i Micralestes acutidensś Wiêkszośæ objawów chorobowych było niegrośnych lub umiarkowanych, co sugeruje ogólnie dobrą zdrowotnośæ badanych rybś Znaczny odsetek ryb (77% był zara¿ony ektopaso¿ytniczymi skrzelowcami z grupy Monogeneaś Wnioski z pracy pozwalają zaleciæ zintensyfikowanie prac badawczych nad zmianami histopatologicznymi u ryb i zastosowanie ich jako indykator jakości wody i kondycji środowiskowej jezioraś

  4. The macroinvertebrate fauna of the Młynne stream (Polish Carpathians in the aspect of the bed load transport and water quality

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Oglęcki Paweł

    2015-12-01

    Full Text Available Fauna makrobezkregowa na tle transportu rumowiska dennego oraz jakości wody w potoku Młynne w Karpatach Polskich. W artykule poruszono temat składu osadów dennych oraz transportu zawiesiny w potoku górskim. Badania przeprowadzono na potoku Młynne w Gorcach. Płynie on częściowo korytem naturalnym, a częściowo uregulowanym poprzez kaskady. Zawiesina denna jest akumulowana w zbiorniku powyżej zapory i pod względem jakościowym różni się od tej gromadzącej się na kaskadach. Fauna bezkręgowa jest dobrym wskaźnikiem zmian hydromorfologicznych i ich wpływu na ekosystem. Bogactwa gatunkowe potoku Młynne jest nieco większe niż innych badanych cieków górskich i podgórskich, ale mniejsze w porównaniu z większymi rzekami. Liczba taksonów na odcinkach naturalnych jest ponaddwukrotnie większa niż na uregulowanych, przy większym udziale gatunków bardzo dużych wymaganiach siedliskowych i dużych wartościach wskaźnika BMWP-PL. W pracy poruszono problem przyjaznych środowisku rozwiązań technicznych przy różnych rodzajach działalności ludzkiej w dolinach rzek górskich i podgórskich, mogących korzystnie wpływać zarówno na dobro człowieka, jak różnorodność biologiczną i odporność ekosystemu na niekorzystne czynniki zewnętrzne.

  5. Dynamic risk assessment method – a proposal for assessing risk in water supply system / Metoda dynamicznego szacowania ryzyka – propozycja oceny ryzyka w systemie zaopatrzenia wody

    OpenAIRE

    Fortmann-Roe Scott; Iwanejko Ryszarda; Wójcik Włodzimierz

    2015-01-01

    Dynamika Systemów jest metodologią modelowania i analizy złożonych systemów. Taki złożony system może być charakteryzowany przez wzajemne proste połączenia elementów oraz istniejące sprzężenia zwrotne. Przeprowadzenie oceny ryzyka przy modelowaniu Systemów Dynamicznych jest trudnym wyzwaniem. Chociaż w niektórych przypadkach, uzyskane za pomocą symulacji serie wyników mogą się wydawać przypadkowe, to jednak często istnieje wysoki stopień autokorelacji między tymi seriami wynikający z istnieni...

  6. Dynamic risk assessment method – a proposal for assessing risk in water supply system / Metoda dynamicznego szacowania ryzyka – propozycja oceny ryzyka w systemie zaopatrzenia wody

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Fortmann-Roe Scott

    2015-06-01

    Full Text Available Dynamika Systemów jest metodologią modelowania i analizy złożonych systemów. Taki złożony system może być charakteryzowany przez wzajemne proste połączenia elementów oraz istniejące sprzężenia zwrotne. Przeprowadzenie oceny ryzyka przy modelowaniu Systemów Dynamicznych jest trudnym wyzwaniem. Chociaż w niektórych przypadkach, uzyskane za pomocą symulacji serie wyników mogą się wydawać przypadkowe, to jednak często istnieje wysoki stopień autokorelacji między tymi seriami wynikający z istnienia powiązań zwrotnych w systemie. Artykuł przedstawia propozycje Metody Dynamicznego Szacowania Ryzyka (MDSR, która pozwala oceniać ryzyko związane z hipotetycznymi kosztami zachorowań wywołanymi skażeniem systemu zaopatrzenia w wodę przez Cryptosporidium.

  7. Hydrochemizm żródeł w Ojcowskim Parku Narodowym

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Magdalena Wiśnios

    2015-09-01

    Full Text Available W pracy przedstawiono analizę wyników badań hydrochemicznych, którymi objęto źródła występujące na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego. W terenie zinwentaryzowano 19 źródeł, w tym 10 w Dolinie Sąspowskiej i 9 w Dolinie Prądnika. Wszystkie źródła w Dolinie Sąspowskiej posiadają naturalne misy, natomiast w Dolinie Prądnika misy 7 źródeł zostały częściowo lub całkowicie zabudowane przez człowieka. Podczas prac terenowych zmierzono wydajność źródeł oraz temperaturę wody, pH, przewodność elektrolityczną i potencjał redoks, a w laboratorium oznaczono stężenia kilkunastu jonów, w tym makro- i mikroelementów oraz związków biogennych. Na podstawie badań stwierdzono, że w OPN dominują źródła o wydajność od 1 do 10 dm3 · s–1. Ze źródeł wypływa woda prosta dwujonowa wodorowęglanowo-wapniowa, o odczynie słabo zasadowym. Na podstawie klasyfikacji badanych elementów fizykochemicznych zaliczono je do klasy II, czyli wód o dobrej jakości. W wodzie wszystkich źródeł stwierdzono podwyższone stężenie wodorowęglanów, wapnia oraz azotanów, co jest prawdopodobnie wynikiem naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych i nie wskazuje na wpływ działalności człowieka, albo jest to wpływ bardzo słaby.

  8. In-Situ Treatment of Groundwater Contaminated with Underground Coal Gasification Products / Oczyszczanie In-Situ WÓD Podziemnych Zanieczyszczonych Przez Produkty Podziemnego Zgazowania WĘGLA

    Science.gov (United States)

    Suponik, Tomasz; Lutyński, Marcin

    2013-12-01

    skutecznie i długotrwale chronić środowisko wodne przed zanieczyszczeniami. Jako materiał reaktywny w pracy wybrano, na podstawie zdolności oczyszczania, granulowany węgiel aktywny (do usuwania związków organicznych) oraz żelazo metaliczne i alternatywnie zeolity (do usuwaniazwiązków nieorganicznych i pozostałych związków organicznych po złożu węgla aktywnego). Badania prowadzone były w dwóch instalacjach badawczych składających się z pompy perystaltycznej oraz dwóch szeregowo połączonych szklanych kolumn filtracyjnych (rys. 1). W obu instalacjach pierwsza kolumna wypełniona była granulowanym węglem aktywnym, zaś druga odpowiednio w pierwszej i drugiej instalacji, żelazem metalicznym i zeolitami. Materiał reaktywny poza zdolnościami do usuwania zanieczyszczeń, musi również charakteryzować się długotrwałą i stabilną przepuszczalnością dla wód. Dlatego też jego skład ziarnowy dobrano w taki sposób, aby współczynnik filtracji materiału reaktywnego zawierał się między 2x10-4 i 6x10-3 m/s (co oznacza że powinien charakteryzować się maksymalnymi wartościami współczynnika filtracji dla piasku drobnoziarnistego i gruboziarnistego). Tabele 3 i 4 przedstawiają odpowiednio skład ziarnowy materiału reaktywnego zastosowanego w badaniach laboratoryjnych oraz jego główne parametry hydrogeologiczne. Zastosowany w badaniach roztwór przygotowany został poprzez zmieszanie wody destylowanej z odpowiednimi masami odczynników chemicznych, uzyskując w ten sposób stężenia zanieczyszczeń podobne do wartości przedstawionych w pracach (Kapusta & Stańczyk, 2011; Liu & in., 2006). W tabelach 5 i 6 oraz na rysunkach 2-8 przedstawiono wartości parametrów fizykochemicznych oraz stężeń substancji chemicznych zmierzonych w wodach pobranych z instalacji badawczych 1 i 2. We wnioskach pracy stwierdzono, iż granulowany węgiel aktywny jest odpowiednim materiałem do usuwania z wód fenoli, BTX, wielopierścieniowych w

  9. Aquaculture and Fish Welfare: Are the Rights of Fish Compromised?/ Akwakultura I Dobrostan Ryb: Czy Prawa Ryb Są Szanowane?

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Mustapha Moshood K.

    2014-12-01

    Full Text Available Zagadnienie dobrostanu ryb w akwakulturze jest aktualne przez cały proces produkcyjny, a jego właściwa realizacja, z poszanowaniem praw ryb i humanitarnym ubojem, jest korzystana dla producenta i konsumenta. Poszanowanie praw ryb odnosi się do różnorodnych aspektów hodowli uwzględniając takie jak: baseny i stawy hodowlane, zagęszczenie obsady, jakość wody, pokarm i reżim żywienia, zarażenie chorobami i pasożytami, metody leczenia ryb zarażonych, manipulacja ciałem ryby, odłowy sieciowe, metody pozyskiwania ryb przed ubojem, metody uboju, metody oczyszczania z pokarmu, sztuczny fotoperiod, selekcja w kierunku szybkiego wzrostu, selektywny i indukowany rozród, manipulacje genetyczne, ekspozycja na drapieżnictwo, hodowla w polikulturach, znakowanie, stłaczanie ryb, sortowanie, transport, rybie atraktory, przypadkowe bądź celowe introdukcje ryb modyfikowanych genetycznie do akwakultury. Najbardziej rekomendowaną metodą utrzymywania ryb w pożądanym dobrostanie, która zapewni też korzyści dla hodowcy jest zachowywanie tzw. „pięciu wolności” w odniesieniu do hodowanych zwierząt. Sposoby realizacji takiego prowadzenia hodowli są przedstawione i dyskutowane w niniejszej pracy. Stan ryb w niewoli powinien uwzględniać czynniki etyczne, produkcyjne, ekonomiczne i handlowe. Jest to coraz ważniejsze ze względu na rosnącą potrzebę konsumenta do zapoznania się z technikami stosowanymi w produkcji pożywienia pochodzenia zwierzęcego i akceptacji tych praktyk. Polepszenie dobrostanu produkowanych ryb w akwakulturze skutkuje zwiększeniem korzyści produkcyjnej: ryby będą przyrastać lepiej, a jakość mięsa będzie wyższa. Wzrasta też poziom akceptacji u konsumentów tak wyprodukowanego mięsa w powiązaniu z humani- tarnym ubojem.

  10. ANALIZA MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA ODPADOWEGO PYŁU BAZALTOWEGO W ZAPRAWIE CEMENTOWEJ

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Magdalena DOBISZEWSKA

    2016-07-01

    Full Text Available Rosnące zapotrzebowanie na surowce naturalne do produkcji materiałów budowlanych, spowodowało intensyfikację badań dotyczących możliwości wykorzystania w produkcji budowlanej materiałów odpadowych. Powszechnie, jako dodatek mineralny do cementu stosowany jest granulowany żużel wielkopiecowy, popiół lotny, czy też pył krzemionkowy. Podczas obróbki kruszywa stosowanego do produkcji mas mineralno-asfaltowych (MMA powstają duże ilości odpadów pylastych. Utylizacja tych odpadów stanowi obecnie duży problem w wielu wytwórniach MMA. W pracy dokonano analizy możliwości zastosowania odpadowego pyłu bazaltowego do produkcji zaprawy cementowej. Najpierw zbadano właściwości fizyczne i chemiczne zastosowanego pyłu bazaltowego. Celem określenia wpływu dodatku pyłu bazaltowego na niektóre właściwości zapraw przygotowano cztery mieszanki, w których pył bazaltowy stanowił częściowy zamiennik piasku w ilości 0-30% masy piasku. Badania doświadczalne dotyczyły analizy wpływu pyłu na wytrzymałość zapraw na ściskanie i zginanie po 2, 28 i 56 dniach dojrzewania próbek, mrozoodporności, nasiąkliwość oraz zdolności do kapilarnego podciągania wody. Następnie przeprowadzono badania dotyczące wpływu dodatku pyłu bazaltowego na mikrostrukturę oraz porowatość zaprawy. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na to, że pył bazaltowy może być stosowany do produkcji zapraw cementowych, jako substytut piasku naturalnego. Zastąpienie części piasku w zaprawie cementowej przez pył bazaltowy pozwoli na zagospodarowanie odpadu przemysłowego oraz wpłynie na poprawę niektórych cech zaprawy cementowej.

  11. Giardioza u dzieci – właściwe rozpoznanie może być trudne

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Małgorzata Sawicka-Parobczyk

    2012-11-01

    Full Text Available Giardioza (łac. giardiasis to choroba pasożytnicza przewodu pokarmowego wywoływana inwazją pierwotnia‑ ków – wiciowców z gatunku Giardia intestinalis (G. intestinalis. Zakażenie występuje na całym świecie, w nie‑ których regionach dotyczy nawet 30% ludności. Najczęściej chorują dzieci w wieku 2-5 lat. Źródłem zakażenia są osoby chore. Cykl życiowy Giardia odbywa się w jednym osobniku i obejmuje dwa stadia rozwojowe – tro‑ fozoit i cystę. Do zarażenia dochodzi drogą pokarmową poprzez wypicie wody lub spożycie żywności zawie‑ rających cysty lamblii. Możliwe jest również zarażenie poprzez kontakty bezpośrednie. Dotyczy to głównie dzie‑ ci przebywających w żłobkach i przedszkolach oraz osób wspólnie mieszkających. Przebieg kliniczny giardiozy jest różny, może być bezobjawowy; typowe, choć mało specyficzne objawy to bóle brzucha i gorączka. Choroba może stanowić przyczynę przewlekłych biegunek, zaburzeń wchłaniania, chudnięcia, może dawać odczyny aler‑ giczne. O diagnozie przesądza znalezienie cyst pasożyta w kale, zwykle konieczne jest wykonanie wielu badań. W celu wykrycia antygenów Giardia lamblia coraz powszechniej stosuje się badania immunofluorescencyjne i techniką immunoenzymatyczną (ELISA. Testy te charakteryzują się wysoką czułością i swoistością. Lekami pierwszego wyboru w leczeniu infekcji G. intestinalis są stosowane od wielu lat metronidazol i inne nitroimidazole. W niniejszej pracy zaprezentowano przypadki dwojga dzieci, u których przebieg kliniczny był odmienny, a trudności diagnostyczne opóźniły prawidłowe leczenie i powrót do zdrowia.

  12. Changes in flood risk impacted by river training – case study of piedmont section of the Vistula river

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Łajczak Adam

    2014-12-01

    Full Text Available Zmiany w zagrożeniu powodziowych powodowane przez regulację rzeki na przykładzie przedgórskiego odcinka Wisły. W pracy zanalizowano główne problemy związane z zagrożeniem powodziowym w dolinie przedgórskiego odcinka Wisły (południowa Polska. Ten odcinek rzeki podlega pracom regulacyjnym od połowy XIX wieku. Omówiono wiele problemów wpisujących się w główny nurt dyskusji na temat efektywności stosowanych metod regulacji rzek. Główną uwagę zwrócono na: (1 aktualny stan zagrożenia powodziowego, (2 wielkość odpływu rzeki, (3 zmiany w zagrożeniu powodziowym od początku prac regulacyjnych z uwzględnieniem zmian w geometrii koryta i zmian w wielkości odpływu rzeki odzwierciedlających efekty prac regulacyjnych. Za główną cechę hydrologiczną badanego odcinka Wisły należy uznać znaczny od zapoczątkowania prac regulacyjnych wzrost wielkości przepływu pełnokorytowego, który trwa nadal. Oznacza to, że zmniejsza się ilość wody w rzece, która podczas stanów wyższych od stanu pełnokorytowego może zatapiać strefę międzywala. Tą uwagę uznano za podstawę analizy zmian w zagrożeniu powodziowym w przedgórskim odcinku Wisły. Ocenę tych zmian w badanym odcinku rzeki nie można jednak uznać za jednoznaczną, gdyż niektóre zmiany w warunkach odpływu przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka powodzi, podczas gdy inne są odpowiedzialne za jego zwiększenie. W pracy wykorzystano dane z ponad 100-letniego okresu udostępnione przez Państwową Służbę Hydrologiczną, uwzględniono również mapy opublikowane w dużej skali w ostatnich 230 latach, a także wyniki badań terenowych autora.

  13. Causes and Consequences of Water Flux on the Example of Transverse Heading Mina in the Salt Mine "Wieliczka" / Przyczyny i Skutki Dopływu Wody na Przykładzie Poprzeczni Mina w Kopalni Soli "Wieliczka"

    Science.gov (United States)

    Gonet, Andrzej; Stryczek, Stanisław; Brudnik, Krzysztof

    2012-11-01

    The causes of disastrous water flux in the historical Salt Mine "Wieliczka" have been presented on the example of transverse heading Mina at the IV level at a depth of 175 m bsl. The complex geological setting of direct environment of the transverse heading Mina has been described paying attention to unfavorable hydrogeological conditions in the northern part of the salt deposit. The main activities oriented to limiting the water hazard in the Salt Mine "Wieliczka" and the reconstruction of inner safety pillar, which had been seriously damaged by mining activities, have been analyzed. A selection of objects inside the mine, saved from flooding thanks to protection works has been visualized in photos.

  14. CZYNNIKI CHŁODNICZE O NISKIM WSPÓŁCZYNNIKU GWP STOSOWANE W POWIETRZNYCH POMPACH CIEPŁA

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Piotr KOPEĆ

    Full Text Available W artykule przedstawiono obecny stan prawny dotyczący czynników chłodniczych stosowanych w pompach ciepła oraz urządzeniach chłodniczych i klimatyzacyjnych a także omówiono ich wpływ na środowisko. Obowiązujące regulacje prawne zawierają plan redukcji stosowania czynników chłodniczych wpływających na ocieplenie klimatu. Następnie dokonano analizy rynku pomp ciepła w Polsce w latach 2010-2015. Szczególną uwagę zwrócono na pompy ciepła pracujące w układzie powietrze-woda, które w 2015 roku odnotowały znaczny wzrost sprzedaży. Wzrost ten wynosił około 70% w stosunku do roku 2014. Ze względu na niski koszt inwestycyjny, bardzo duży udział w rynku posiadają powietrzne pompy ciepła przeznaczone do podgrzewania ciepłej wody użytkowej. W związku z regulacjami prawnymi, dobór odpowiedniego czynnika chłodniczego staje się trudnym zagadnieniem. Należy bowiem dobrać czynnik chłodniczy, który będzie zarówno bezpieczny dla środowiska oraz będzie posiadał bardzo dobre właściwości termodynamiczne. Przedstawiono właściwości idealnego czynnika chłodniczego oraz kryteria jakimi powinno się kierować przy doborze nowego. Dokonano również porównania proponowanych przez producentów alternatywnych czynników chłodniczych o niskim współczynniku GWP, które mogą być stosowane w powietrznych pompach ciepła. W tym celu założono idealny jednostopniowy sprężarkowy obieg chłodniczy dla pompy ciepła w którym przyjęto stałą temperaturę górnego źródła ciepła, przegrzania i dochłodzenie czynnika. Temperatura dolnego źródła ciepła była zmienienia w zakresie od -20C do +15C. Analizy proponowanych czynników dokonano pod względem zmiany współczynnika wydajności grzewczej COP w stosunku do obecnie stosowanych freonów.

  15. Метафоры утренней и вечерней зари в литовской и русской поэзии

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Елена [Jelena] Коницкая [Konickaja

    2016-12-01

    W drugiej części artykułu bliżej zbadane zostały podobieństwa w realizacji trzech podstawowych metafor, w których świt/zmierzch interpretowany jest jako: 1 ogień lub blask; 2 palący się przedmiot; 3 płyn. Analiza obejmuje ok. 200 wyjątków z tekstów poetyckich: 95 pochodzi z wierszy 28 autorów litewskich, zaś 105 z utworów 30 rosyjskich autorów. W obu językach wyrażenia metaforyczne z pierwszej grupy uwypuklają jaskrawe barwy świtu/zmierz­chu; intensywność; wrażenie płonącego obiektu. Metaforyzacja ciemnych odcieni świtu właściwa jest poezji rosyjskiej. Semantycznie bliskie tej grupie są metafory ŚWIT/ZMIERZCH – PALĄCY SIĘ OBIEKT. Świt/zmierzch interpretowany jest jako ogień, fajerwerk, święty ogień, rozżarzony węgiel, lampion lub pochodnia. Obraz ognia sakryfikowanego bardziej rozpowszechnił się w poezji rosyjskiej niż litewskiej. W obu systemach poetyckich wyobrażenia folklorystyczne służą do wywołania podstawowych metafor. Realizacja powszechnej metafory ŚWIT/ZMIERZCH – PŁYN jako ŚWIT/ ZMIERZCH – KREW kojarzy się z metaforą ZMIERZCH – ŚMIERĆ w poezji litewskiej, podczas gdy w rosyjskiej – z metaforą ZMIERZCH – RANA. Metafora ŚWIT/ ZMIERZCH – ŁZA jest także rzadka. W metaforze ŚWIT – WODA/ ZASOBNIK WODY nałożenie się na siebie obrazów i relacji z ogólniejszą metaforą ŚWIATŁO – WODA jest oczywiste w obu tych grupach. W grupie ŚWIT/ZMIERZCH – PŁYN CHEMICZNY obraz farby (łącznie z kosmetykiem jest używany szeroko w obu poetyckich syste­mach. W tej ostatniej grupie można zauważyć nakładanie się na siebie z metaforą ŚWIT – WINO. Właściwe rosyjskiemu systemowi metafor jest użycie obrazów pikle, olej z wątroby dorsza itd. Systemy poetyckie litewski i rosyjski cechują zarówno konkretne, jak i ogólne metafory świtu i zmierzchu. Te metafory zdradzają pewne różnice w częstotliwości używania różnych modeli, a zarazem ich szczególne treści.

  16. Experimental Investigation Of Heat Transfer Characteristics Of Nanofluid Using Parallel Flow, Counter Flow And Shell And Tube Heat Exchanger

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Dharmalingam R.

    2015-12-01

    Full Text Available Chłodzenie jest niezbędne dla właściwego funkcjonowania i niezawodności różnorodnych produktów, jak urządzenia elektroniczne, komputery, samochody, systemy laserowe wielkiej mocy, itp. W sytuacji wzrostu obciążenia cieplnego i strumieni ciepła wytwarzanych przez urządzenia przemysłowe, chłodzenie jest jednym z najważniejszych wyzwań występujących w różnych gałęziach przemysłu, transporcie, mikroelektronice, itp. Płynami, które zwykle są używane do odprowadzania ciepła z tych urządzeń są woda, glikol etylenowy i oleje. Nanopłyny, opracowane w ostatnim czasie, wykazują generalnie lepsze charakterystyki przewodnictwa cieplnego niż woda. Przedstawiona praca stanowi podsumowanie badań doświadczalnych nad wymuszonym, konwekcyjnym odprowadzaniem ciepła i charakterystykami przepływu nanopłynu składającego się z wody i cząsteczek Al2O3 (w 1% stężeniu objętościowym w warunkach laminarnego przepływu współprądowego i przeciwprądowego w płaszczowych i rurowych wymiennikach ciepła. W przedstawionych badaniach użyto cząstek Al2O3 o średnicy ok. 50 nm. Wybrano trzy różne prędkości przepływu masy, opisano wyniki eksperymentów. Wyniki te wskazują, że całkowity współczynnik odprowadzania ciepła i bezwymiarowa liczba Nusselta nanopłynu są, przy tej samej prędkości przepływu masy i temperaturze na wlocie, nieznacznie wyższe, niż dla samego płynu bazowego. Z wyników doświadczalnych wynika, że całkowity współczynnik odprowadzania ciepła wzrasta wraz z prędkością przepływu masy. Pokazano, że gdy wzrasta prędkość przepływu masy, całkowity współczynnik odprowadzania ciepła wraz z bezwymiarową liczbą Nusselta ostatecznie wzrastają, niezależnie od kierunku przepływu. Stwierdzono także, że ze wzrostem prędkości przepływu masy wartość LMTD (średniej logarytmicznej różnicy temperatur ostatecznie maleje, niezależnie od kierunku przepływu.

  17. Ocena właściwości chemicznych i geotechnicznych mieszaniny popiołowo-żużlowej z elektrowni Skawina S.A. w modelowym badaniu zapory ziemnej

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Paweł Mundała

    2014-12-01

    Full Text Available W modelu zapory ziemnej zbudowanej w korycie hydraulicznym badano podstawowe właściwości chemiczne i geotechniczne mieszaniny popiołowo-żużlowej, pozyskanej z Elektrowni Skawina SA. Dysponując piezometrami pozwalającymi ująć wody: górną, dolną oraz filtrującą przez nasyp, badano ich jakość po dobowej i dwudziestopięciodobowej ekspozycji. Wykorzystano wodę wodociągową – ze względu na lokalizację jednostki była to woda z Wodociągów Krakowskich. Z właściwości fizycznych badano skład granulometryczny gruntu, wskaźnik różnoziarnistości, wilgotność naturalną, gęstość objętościową, gęstość objętościową szkieletu, wilgotność optymalną, maksymalną gęstość objętościową szkieletu, współczynnik filtracji. Sklasyfikowano grunt według norm PN-B-02481:1998 i PKN-CEN ISO/TS 17892-4:2009. Wykreślono krzywą filtracji. Materiał nasypu – z uwagi na jego parametry geotechniczne – bardzo łatwo poddawał się zjawisku sufozji. Pomierzone objętościowe natężenie przepływu było w przedziale 1700–2500 cm3 · godz.–1. Z właściwości chemicznych badano stężenia ośmiu metali, konduktancję i pH wód dolnej, górnej i z korpusu zapory przy ekspozycjach po jednej i dwudziestu pięciu dobach. Warunki ługowalności badanych składników były odmienne od założonych w normie [Rozporządzenie… 1999], jednak znacznie bardziej zbliżone do warunków na pograniczu budowla wodna – ekosystem. Analizując zawartości metali, wartości pH oraz kondunktancji w odciekach uzyskiwanych z piezometrów rozmieszczonych w modelu zapory, należy stwierdzić, iż badany materiał wpływa na zmianę chemizmu wód mających z nim bezpośredni kontakt, szczególnie w odniesieniu do zawartości Na, K, Ca i Mg, przekraczając dopuszczalne dla wód powierzchniowych i podziemnych normy [Rozporządzenie… 2008, Rozporządzenie... 2011]. Ołów, kadm oraz chrom występują w stosunkowo wyrównanych zakresach w

  18. Analytical Model of Water Flow in Coal with Active Matrix

    Science.gov (United States)

    Siemek, Jakub; Stopa, Jerzy

    2014-12-01

    This paper presents new analytical model of gas-water flow in coal seams in one dimension with emphasis on interactions between water flowing in cleats and coal matrix. Coal as a flowing system, can be viewed as a solid organic material consisting of two flow subsystems: a microporous matrix and a system of interconnected macropores and fractures. Most of gas is accumulated in the microporous matrix, where the primary flow mechanism is diffusion. Fractures and cleats existing in coal play an important role as a transportation system for macro scale flow of water and gas governed by Darcy's law. The coal matrix can imbibe water under capillary forces leading to exchange of mass between fractures and coal matrix. In this paper new partial differential equation for water saturation in fractures has been formulated, respecting mass exchange between coal matrix and fractures. Exact analytical solution has been obtained using the method of characteristics. The final solution has very simple form that may be useful for practical engineering calculations. It was observed that the rate of exchange of mass between the fractures and the coal matrix is governed by an expression which is analogous to the Newton cooling law known from theory of heat exchange, but in present case the mass transfer coefficient depends not only on coal and fluid properties but also on time and position. The constant term of mass transfer coefficient depends on relation between micro porosity and macro porosity of coal, capillary forces, and microporous structure of coal matrix. This term can be expressed theoretically or obtained experimentally. W artykule zaprezentowano nowy model matematyczny przepływu wody i gazu w jednowymiarowej warstwie węglowej z uwzględnieniem wymiany masy między systemem szczelin i matrycą węglową. Węgiel jako system przepływowy traktowany jest jako układ o podwójnej porowatości i przepuszczalności, składający się z mikroporowatej matrycy węglowej oraz z

  19. Thermal Power Of The TS-300B Refrigerator in the Aspects of Statistical Research / Moc Cieplna Chłodziarki TS-300B W Aspekcie Badań Statystycznych

    Science.gov (United States)

    Nowak, Bernard; Łuczak, Rafał

    2015-09-01

    refrigerator, both on the test stand in the manufacturer's laboratory and in the workings of underground mines. The evaluation of the measurement data distributions, as well as an analysis of the basic descriptive statistics of the mentioned variables were carried out, determining their measures of central tendency, location, dispersion and asymmetry. Artykuł dotyczy poprawy cieplnych warunków pracy w wyrobiskach górniczych kopalń podziemnych stosujących lokalne systemy chłodnicze. Rozważa się w nim skuteczność schładzania powietrza chłodziarką sprężarkową bezpośredniego działania typu TS-300B. Bardzo często, w wyniku niedotrzymania wymaganych warunków pracy wymienionego systemu chłodzenia powietrza, występują rozbieżności między prognozowanymi, a więc oczekiwanymi efektami jego pracy a rzeczywistością. Dlatego, dla poprawy skuteczności pracy tego systemu, opracowano, pod kątem efektywnego wykorzystania mocy chłodniczej parownika takiej chłodziarki, łatwe w zastosowaniu praktycznym kryteria jakości. Otrzymano je w postaci modeli statystycznych określających wpływ zmiennych niezależnych, tj. parametrów powietrza wlotowego do parownika (temperatury, wilgotności i wydatku objętościowego) oraz parametrów wody chłodzącej skraplacz (temperatury i wydatku objętościowego) na moc cieplną chłodnicy powietrza traktowaną jako zmienna zależna. Równania statystyczne opisujące pracę rozważanego systemu chłodzenia powietrza wyznaczono na podstawie wielorakiej regresji liniowej i nieliniowej. Utworzone funkcje zmodyfikowano poprzez zmianę wartości współczynników w przypadku regresji liniowej oraz współczynników i wykładników w przypadku regresji nieliniowej, przy zmiennych niezależnych. Otrzymano w ten sposób funkcje dogodniejsze w praktycznych wykorzystaniach. Korzystając z metod statystyki klasycznej oceniono jakość dopasowania funkcji regresji do danych eksperymentalnych. Porównano także wartości mocy cieplnych

  20. Cuttings Transport with Foam in Highly Inclined Wells at Simulated Downhole Conditions / Transport urobku wiertniczego przy użyciu piany w silnie nachylonych otworach w symulowanych warunkach w otworze

    Science.gov (United States)

    Xu, Jiafu; Ozbayoglu, Evren; Miska, Stefan Z.; Yu, Mengjiao; Takach, Nicholas

    2013-06-01

    of this paper will help designers with the choice of optimal drilling fluid for drilling horizontal wells in unconventional (shale) gas/oil reservoirs. Równolegle ze stale rosnącym zapotrzebowaniem na prowadzenia prac udostępniających w złożach niekonwencjonalnych notuje się wzrost świadomości społecznej odnośnie zagadnień ochrony środowiska. Piana jako alternatywa dla tradycyjnej płuczki wiertniczej nabiera coraz większego znaczenia w górnictwie otworowym. Wiercenie przy użyciu piany pomogą ograniczać zniszczenia formacji geologicznych, redukuje zużycie wody, pozwala na zminimalizowanie oporów ruchu i momentów obrotowych silników. Ponadto, koszty piany są niższe a jej oddziaływanie na środowisko naturalne jest mniej znaczne niż w przypadku typowych płuczek opartych na olejach syntetycznych używanych w trakcie udostępniania trudnych w eksploatacji złóż, np. gazu łupkowego. Wiercenia odcinków poziomych lub prawie poziomych są już szeroko stosowane a zapotrzebowanie na takie odcinki wrasta, ważnym jest właściwe rozpoznanie problemów związanych z transportem urobku wiertniczego i czyszczeniem otworu w trakcie prowadzenia prac wiertniczych na tych odcinkach przy użyciu piany. Zespól badaczy z uniwersytetu w Tulsa zaangażowanych w projekt badawczy w dziedzinie wiertnictwa (TUDRP) przeprowadził serię eksperymentów mających na celu zbadanie wpływu zmiany kąta nachylenia otworu z 90 na 70 stopni na przebieg transportu urobku wiertniczego z wykorzystanie piany w warunkach podwyższonego ciśnienia i podwyższonych temperatur. Badania eksperymentalne i teoretyczne obejmowały także analizę pozostałych parametrów procesu: jakość piany, natężenie przepływu piany, stężenie polimerów, prędkość obrotowa przewodu wiertniczego. Nie stwierdzono znacznych różnic w stężeniu zwiercin ani utraty ciśnienia wskutek tarcia w trakcie zmiany kąta nachylenia z 90 na 70 stopni. Ponadto, dodatkowy wzrost prędkości ruchu

  1. Performance measurement of workplace change: in two different cultural contexts

    Directory of Open Access Journals (Sweden)

    Chaiwat Riratanaphong

    2014-01-01

    change in different contexts. Two organisations in Thailand and one organisation in The Netherlands were selected to serve as case studies. The impact of culture was explored as a contextual background. Research methods Based on literature review an overview of performance measurement systems and measures has been developed. The list of corporate real estate performance measures has been classified in six categories according to Bradley (2002 and subsequently compared with the findings from the case studies. The six categories include: 1 stakeholder perception, 2 financial health, 3 organisational development, 4 productivity, 5 environmental responsibility and 6 cost efficiency. The impact of workplace change was examined using the work environment diagnosis instrument (WODI questionnaire which evaluates employees’ responses to the changed work environment in three areas: employee satisfaction, perceived productivity support and prioritised aspects (Maarleveld, et al., 2009. The Organisational Culture Assessment Instrument (OCAI; Cameron and Quinn, 2006 was used to assess organisational culture. National culture was measured by using the Value Survey Module 94 (VSM94; Hofstede, 1997. Research findings The conceptual framework that came to the fore from the literature review showed to be useful for both theoretical understanding of performance measurement and practical applications. Proposed performance measures have been applied in all three case studies but in different ways. The three case studies showed that performance measurement of an organisation is multi-dimensional. It includes several performance criteria and performance measures beyond cost efficiency. All seven performance criteria mentioned by Sink and Tuttle (1989 have been applied in all three cases including effectiveness, efficiency, quality, productivity, quality of worklife, innovation and profitability. The four perspectives of the Balanced Scorecard (financial, customer, internal business process

  2. Free Surface of the Liquid-Gas Phase Separation as a Measuring Membrane of a Device for Measuring Small Hydrostatic Pressure Difference Values / Powierzchnia Swobodna Rozdziału Faz Ciecz-Gaz Jako Membrana Pomiarowa Urządzenia Do Pomiaru Małych Wartości Różnicy Ciśnienia Hydrostatycznego

    Science.gov (United States)

    Filipek, Wiktor; Broda, Krzysztof; Branny, Marian

    2015-03-01

    ładu ciśnienia przy wysokich spadkach hydraulicznych (Trzaska i Broda, 1991, 2000; Trzaska i in., 2005). Zwłaszcza pomiary w zakresie tzw. dolnej granicy stosowalności prawa Darcy'ego dla cieczy oraz dotyczące określenia progowego spadku hydraulicznego J0 (Bear, 1988) sprawiają wielkie trudności. Pomiary takie miałyby duże znaczenie aplikacyjne zwłaszcza przy określaniu infiltracji wody do wyrobisk górniczych, filtracji przez fundamenty budowli itp. Autorzy od kilku lat (Broda i Filipek, 2012, 2013) zajmują się opracowaniem metody oraz przyrządu pomiarowego (wnioski patentowe: P.407 380 i P.407 381) pozwalających na pomiary wartości ciśnienia (różnicy ciśnienia) hydrostatycznego poniżej 1 Pa. W tym okresie opracowali nową metodę pomiaru, skonstruowali stanowisko badawcze i przeprowadzili pomiary różnicy ciśnień hydrostatycznych z dokładnością do 0.5 Pa znacznie ograniczając zjawisko histerezy (Broda i Filipek, 2012) (wniosek patentowy: P.407 380). W oparciu o zdobyte doświadczenie prace kontynuowano opracowując metodę pomiaru i budując nowe stanowisko do pomiaru bardzo małych różnic ciśnień z kompensacją wpływu ciśnienia atmosferycznego o dużo prostszej budowie, co znacząco zwiększyło dokładność i wiarygodność pomiarów (Broda i Filipek, 2013) (wniosek patentowy: P. 407 381). W trakcie prac badawczych narodziła się nowa koncepcja metodologii pomiaru niskich wartości różnicy ciśnienia hydrostatycznego, która jest przedmiotem niniejszego artykułu. Na rysunku 1 przedstawiono zdjęcie stanowiska pomiarowego służącego do określenia wpływu zmiany wartości różnicy ciśnienia hydrostatycznego na kształt a co za tym idzie przemieszczenie powierzchni swobodnej rozdziału faz ciecz-gaz, oraz omówiono jego budowę zwracając uwagę na istotne szczegóły konstrukcyjne. Przedstawiono także sposób kalibrowania przyrządu, wykonywania i obróbki zdjęć fotograficznych w celach pomiarowych z wykorzystaniem

  3. Properties of Waste from Coal Gasification in Entrained Flow Reactors in the Aspect of Their Use in Mining Technology / Właściwości odpadów ze zgazowania węgla w reaktorach dyspersyjnych w aspekcie ich wykorzystania w technologiach górniczych

    Science.gov (United States)

    Pomykała, Radosław

    2013-06-01

    ęgla lub węgla z dodatkami: bitumin (żużel S1), czy biomasy (popiół A2, żużel S2). W polskim górnictwie podziemnym wyróżnić można kilka technologii podsadzkowych, w których do transportu materiału wykorzystywana jest woda. Tradycyjnie oraz ze względów historycznych, terminem "podsadzka hydrauliczna" określa się tę, która spełnia wymagania normy PN-93/G-11010. Do najważniejszych cech takiej podsadzki hydraulicznej zaliczyć należy wypełnienia uprzednio wydzielonej pustki poeksploatacyjnej, materiałem o jak najmniejszej ściśliwości oraz o jak największej wodoprzepuszczalności. Materiał taki, po odprowadzeniu wody ma stanowić mechaniczna podporę stropu, a proces podsadzania jest ściśle powiązany z procesem eksploatacji, jako sposób likwidacji zrobów. Najczęściej stosowanymi materiałami są piasek podsadzkowy oraz odpady górnicze lub hutnicze (Lisowski, 1997). Od ponad dwudziestu lat, w polskim górnictwie węgla kamiennego obecna jest również inna technologia podsadzkowa, w której do transportu materiałów wykorzystywana jest woda. W tym przypadku części stałe to materiały drobnoziarniste, najczęściej popioły różnych typów, które po wymieszaniu z wodą tworzą zawiesinę (stąd termin "zawiesiny popiołowo-wodne"). Polska norma PN-G-11011:1998 wyróżnia dwie odmiany takich zawiesin i definiuje je, jako "podsadzkę zestalaną" oraz "mieszaninę do doszczelniania zrobów". Podstawową ideą przyświecającą stosowaniu zawiesin drobnoziarnistych w technologiach górniczych była początkowo troska o zagospodarowaniu odpadów energetycznych, a następnie górniczych (Mazurkiewicz i in., 1998; Piotrowski i in., 2006; Piotrowski, 2010; Plewa i Mysłek, 2000; Plewa i Sobota, 2002). Obecnie technologia zawiesinowa na stałe zagościła w kopalniach węgla kamiennego stając się m.in. nieodzownym środkiem profilaktyki pożarowej i metanowej (Dziurzyński i Pomykała, 2006; Palarski, 2004; Pomykała, 2006). W artykule