Influence of relativistic effect on chemical properties of element 104; Wplyw efektu relatywistycznego na wlasnosci chemiczne pierwiastka 104

Energy Technology Data Exchange (ETDEWEB)

Bilewicz, A.

1997-12-31

The influence of relativistic effect upon chemical properties of element 104 is discussed. An original method of measurements of adsorption on the surface of thin film of cobalt ferrocyanate was developed and applied for the studies of 104{sup 4+} hydrolysis. Results of this experiments indicate that in the Group 4 tendency to hydrolysis decreases in the order 104{sup 4+}>Zr{sup 4+}>Hf{sup 4+}. The results were explained on the basis of relativistic effect. Unexpected chemical properties of element 104 in aqueous solutions indicate, that due to relativistic effect element 104 differs distinctly from its congeners - Zr and Hf. In contrary it becomes similar to the lightest element in the Group, Ti, through atomic mass of latter is 213 unit less. (author). 119 refs, 22 figs, 7 tabs.

Dislocation structures, effective and internal stresses of cyclic stained ferritic stainless steel

Czech Academy of Sciences Publication Activity Database

Petrenec, Martin; Polák, Jaroslav

2001-01-01

Roč. 72, č. 279 (2001), s. 129-133 ISSN 1429-6055. [Medzynarodowe Sympozjum - Metody oceny struktury oraz wlasnosci materialów i wyrobów /16./. Komorní Lhotka, 11.12.2001-13.12.2001] Institutional research plan: CEZ:AV0Z2041904 Keywords : dislocation * cyclicling * stresses Subject RIV: JL - Materials Fatigue, Friction Mechanics

Czynniki ryzyka przewlekłej obturacyjnej choroby płuc u pacjentów leczonych szpitalnie

OpenAIRE

Małgorzata Iwanicka-Michałowicz; Iwona Grzelewska-Rzymowska

2009-01-01

POChP należy obecnie do najpoważniejszych problemów zdrowotnych na świecie. Najczęstszym czynnikiem, który odpowiada za rozwój POChP, jest palenie tytoniu, zarówno czynne, jak i bierne. Kolejnymi przyczynami warunkującymi rozwój POChP są narażenie zawodowe na pyły, substancje chemiczne, gazy drażniące. Czynnikiem ryzyka jest także wrodzony niedobór α1-antytrypsyny (czynnik genetyczny). Celem pracy była analiza czynników ryzyka warunkujących rozwój POChP. W badaniu wzięło udział 20...

Obcy gatunkowo pyłek i czynnik chemiczny w indukcji rozwoju zarodków haploidalnych u Lactuca sativa L.

OpenAIRE

Piosik, Łukasz

2014-01-01

Wydział Biologii Sałata siewna (Lactuca sativa) jest popularną oraz cenną z ekonomicznego punktu widzenia rośliną warzywną. Głównym celem tej pracy było opracowanie efektywnej metody haploidyzacji Lactuca sativa, która byłaby użyteczna dla hodowców sałaty siewnej. Krzyżowanie oddalone oraz chemiczną indukcję prowadzono w warunkach in vivo oraz in vitro. Pyłek wszystkich gatunków należących do Asteraceae, kiełkował na znamionach sałaty już 1h po zapyleniu. Rozwój haploidalnych prazarodk...

Dosimetric response of united, commercially available CTA foils for 60Co gamma rays

International Nuclear Information System (INIS)

Peimel-Stuglik, Z.

2001-01-01

The usefulness of two kinds of untinted CTA foils: Fuji CTR-125 dosimetric foil and technical CTA-T foil, produced by 'Zaklady Chemiczne, 'Gorzow Wielkopolski' as support for light-sensitive layers of amateur photo-films, for 60 Co gamma ray dosimetry was investigated. In spite of rather bad physical parameters of the technical foil (spread of foil thickness, high and different initial absorbance) the dosimetric response of both foils for 60 Co gamma rays was similar. The CTA-T foil can be used for routine dosimetry providing that dosimetric signals have to be calculated exactly as recommended by the ASTM (American Society for Testing and Materials) standard, i.e. as the difference of absorbance of irradiated and (the same) non-irradiated foil. Any other approach may lead to high errors of dose evaluation. The last is true also for other CTA foils, especially after long self-life. (author)

Dosimetric response of united, commercially available CTA foils for sup 6 sup 0 Co gamma rays

CERN Document Server

Peimel-Stuglik, Z

2001-01-01

The usefulness of two kinds of untinted CTA foils: Fuji CTR-125 dosimetric foil and technical CTA-T foil, produced by 'Zaklady Chemiczne, 'Gorzow Wielkopolski' as support for light-sensitive layers of amateur photo-films, for sup 6 sup 0 Co gamma ray dosimetry was investigated. In spite of rather bad physical parameters of the technical foil (spread of foil thickness, high and different initial absorbance) the dosimetric response of both foils for sup 6 sup 0 Co gamma rays was similar. The CTA-T foil can be used for routine dosimetry providing that dosimetric signals have to be calculated exactly as recommended by the ASTM (American Society for Testing and Materials) standard, i.e. as the difference of absorbance of irradiated and (the same) non-irradiated foil. Any other approach may lead to high errors of dose evaluation. The last is true also for other CTA foils, especially after long self-life.

NOx photocatalytic degradation on gypsum plates modified by TiO2-N,C photocatalysts

Directory of Open Access Journals (Sweden)

Janus Magdalena

2015-09-01

Full Text Available In presented studies the photocatalytic decomposition of NOx on gypsum plates modified by TiO2-N,Cphotocatalysts were presented. The gypsum plates were obtained by addition of 10 or 20 wt.% of different types of titanium dioxide, such as: pure TiO2 and carbon and nitrogen co-modified TiO2 (TiO2-N,C to gypsum. TiO2-N,C photocatalysts were obtained by heating up the starting TiO2 (Grupa Azoty Zakłady Chemiczne Police S.A in the atmosphere of ammonia and carbon at the temperature: 100, 300 i 600ºC. Photocatalyst were characterized by FTIR/DRS, UVVis/DR, BET and XRD methods. Moreover the compressive strength tests of modified gypsum were also done. Photocatalytic activity of gypsum plates was done during NOx decomposition. The highest photocatalytic activity has gypsum with 20 wt.% addition of TiO2-N,C obtained at 300ºC.

Analysis of Platinum Content in Used Auto Catalytic Converter Carriers and the Possibility of its Recovery

Directory of Open Access Journals (Sweden)

Saternus M.

2014-06-01

Full Text Available Obecnie każdy wyprodukowany samochód musi być wyposażony w katalizator, w którym metale szlachetne takie jak platyna, pallad czy rod pełnią funkcje katalityczne. Czas życia katalizatorów jest ograniczony, zatem zostają one zastąpione nowymi, a stare stanowią ważne źródło platynowców. Zużyte katalizatory samochodowe przerabiane są hydrometalurgicznie lub pirometalurgicznie. Jednakże pierwszym etapem takiego przerobu powinna być analiza chemiczna. W pracy analizie na zawartość platyny poddano kilka różnych nośników katalitycznych pochodzących z różnych samochodów. Do tego celu posłużył elektronowy mikroskop skaningowy. Przedstawiono strukturę analizowanych nośników katalitycznych, ich analizę chemiczną jak również wykresy EDS (Energy Dispersive Spectrum. Przeprowadzono dyskusję wyników i możliwych metod odzysku platyny.

WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNO-CHEMICZNE BIOMASY OTRZYMANEJ W NOWEJ TECHNOLOGII PRZETWARZANIA OSADÓW ŚCIEKOWYCH „BIONOR SLUDGE”

Directory of Open Access Journals (Sweden)

January BIEŃ

2016-06-01

Full Text Available Obecny stan prawny w pewien sposób generuje poszukiwania i rozwój nowoczesnych technologii pozwalających na rozwiązanie problemu zagospodarowania osadów ściekowych w Polsce nie tylko dla dużych obiektów, ale przede wszystkim dla instalacji małych i średnich, ponieważ to z nich głównie osady ściekowe obecnie trafiają na składowiska odpadów. Celem pracy jest ocena funkcjonowania prototypowej linii technologicznej do przetwarzania osadów ściekowych i ocena uzyskanej z tej technologii biomasy. Technologia Bionor Sludge stanowi rozwiązanie przeznaczone dla gminnych oczyszczalni o przepustowości do 1000 m3*d-1. Powstające osady ściekowe odpowiednio przetworzone w instalacji mogą zostać zagospodarowane dwojako: jako kompost lub jako wsad do instalacji termicznej, gdzie mogą stanowić biomasę zgodnie z ustawą o OZE. W pracy przedstawiono materiały pozwalające na wstępną ocenę jakości uzyskiwanego produktu pod kątem potencjału nawozowego i energetycznego. Bionor Sludge to technologia, która polega na przekierowaniu, w możliwie największym stopniu, energii chemicznej zgromadzonej w ściekach komunalnych do osadów stanowiących rezerwuar substancji organicznej. Cały układ technologiczny oczyszczania ścieków i przeróbki osadów charakteryzuje się również wysoką efektywnością i elastycznością pracy przy modułowej zabudowie. Możliwe i w pełni zasadne jest zastosowanie wybranych elementów omawianej instalacji w ramach modernizacji istniejących obiektów. Technologia Bionor Sludge dzięki swej innowacyjności i założeniom o możliwie najlepszym wykorzystaniu zasobów nawozowych i energetycznych, umożliwia racjonalne funkcjonowanie oczyszczalni i tym samym znaczące odciążenie budżetu gmin i ostatecznie ich mieszkańców.

The Mott localization and magnetic properties in condensed fermions systems; Lokalizacja Motta i wlasnosci magnetyczne skondensowanych ukladow fermionowych

Energy Technology Data Exchange (ETDEWEB)

Wojcik, W. [Politechnika Krakowska, Cracow (Poland)

1995-12-31

In the present thesis the Mott localization and magnetic properties in condensed fermions system are considered. The Hubbard model has been used to strongly correlated electron systems and the Skyrme potential to a dense neutron matter with small concentration of protons. A variational approach to the metal-insulator transition is proposed which combines the Mott and Gutzwiller-Brinkman-Rice aspects of the localization. Magnetic properties of strongly correlated electrons are analyzed within the modified spin-rotation-invariant approach in the slow-boson representation. The theoretical prediction for considered systems are presented. 112 refs, 39 figs.

The Mott localization and magnetic properties in condensed fermions systems; Lokalizacja Motta i wlasnosci magnetyczne skondensowanych ukladow fermionowych

Energy Technology Data Exchange (ETDEWEB)

Wojcik, W [Politechnika Krakowska, Cracow (Poland)

1996-12-31

In the present thesis the Mott localization and magnetic properties in condensed fermions system are considered. The Hubbard model has been used to strongly correlated electron systems and the Skyrme potential to a dense neutron matter with small concentration of protons. A variational approach to the metal-insulator transition is proposed which combines the Mott and Gutzwiller-Brinkman-Rice aspects of the localization. Magnetic properties of strongly correlated electrons are analyzed within the modified spin-rotation-invariant approach in the slow-boson representation. The theoretical prediction for considered systems are presented. 112 refs, 39 figs.

Microstructure and properties of multiphase sintered cermets Fe-Fe{sub 2}B; Mikrostruktura i wlasnosci spiekanych reakcyjnie cermetali Fe-Fe{sub 2}B

Energy Technology Data Exchange (ETDEWEB)

Nowacki, J. [Wydzial Inzynierii Materialowej, Politechnika Szczecinska, Szczecin (Poland); Klimek, L. [Instytut Inzynierii Materialowej i Technik Bezwiorowych, Politechnika Lodzka, Lodz (Poland)

1998-12-31

The process of multiphase sintering of iron in the vacuum has been analysed. As a result of the process iron-iron boride cermets have been produced. Fe-Fe{sub 2}B cermets were obtained as a result of sintering of the Fe and B pure elements in the vacuum. Attemps at sintering in the solid phase and with the participation of the liquid phase, the Fe-Fe{sub 2}B eutectic, have been made. Metallographic qualitative and quantitative studies, X-ray structural qualitative and qauantitative analysis allowed to determine the structure of Fe{sub 2}B cermets, as well as a description of the kinetics of quantitative changes in phase proportions in the course of sintering. It has been found that their structure varies widely depending on sintering parameters and the composition of the sinters. Measurements of the Fe-Fe{sub 2}B cermets hardness and measurements on wear during dry friction by the pin-on-disc method have shown distinct advantages of the cermets as a modern constructional materials. The hardness of Fe-Fe{sub 2}B cermets, depending on their chemical composition and sintering parameters, ranges widely from 150 to 1500 HV, and their resistance to wear is comparable to that of diffusively boronized steels. FeFe{sub 2}B cermets are a composite material in which iron boride, Fe{sub 2}B, with a hardness of about 1800 HV plays the role of the reinforcement,while iron-iron boride, Fe-Fe{sub 2}B, with a hardness of about 500 HV plays the role of matrix. The eutectic in the spaces between iron boride grains is composed of boron solid solution plates in iron with a hardness of arround 250 HV, and iron boride, Fe{sub 2}B, plates with a hardness of approximaly 1800 HV. The combination of such different materials, a hard reinforcement and a relatively plastic matrix produces favourable properties of the cermet thus produced high hardness (1500 HV) constant over whole cross section of the material, resistance of abrasive wear and acceptable ductility. The properties mentioned above, resulting from the cermet structure, depend (apart of their chemical composition) on phenomena occuring while sintering: diffusion of boron in iron in the solid phase, formation of the liquid phase - the eutectic mixture Fe-Fe{sub 2}B, dissolution of iron and boron in the liquid phase and crystallisation of iron boride, Fe{sub 2}B, from the liquid phase. It determines the unique character of the multiphase sintering of iron and boron. The mechanism of this process is suggested. The properties as well as the posssibility of obtaining required porosity and condiserable chemical resistance point to the perspective trend or their use in the construction of elements of highly loaded slide bearings. (author) 12 refs, 14 figs, 1 tab

ANALIZA MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA ODPADOWEGO PYŁU BAZALTOWEGO W ZAPRAWIE CEMENTOWEJ

Directory of Open Access Journals (Sweden)

Magdalena DOBISZEWSKA

2016-07-01

Full Text Available Rosnące zapotrzebowanie na surowce naturalne do produkcji materiałów budowlanych, spowodowało intensyfikację badań dotyczących możliwości wykorzystania w produkcji budowlanej materiałów odpadowych. Powszechnie, jako dodatek mineralny do cementu stosowany jest granulowany żużel wielkopiecowy, popiół lotny, czy też pył krzemionkowy. Podczas obróbki kruszywa stosowanego do produkcji mas mineralno-asfaltowych (MMA powstają duże ilości odpadów pylastych. Utylizacja tych odpadów stanowi obecnie duży problem w wielu wytwórniach MMA. W pracy dokonano analizy możliwości zastosowania odpadowego pyłu bazaltowego do produkcji zaprawy cementowej. Najpierw zbadano właściwości fizyczne i chemiczne zastosowanego pyłu bazaltowego. Celem określenia wpływu dodatku pyłu bazaltowego na niektóre właściwości zapraw przygotowano cztery mieszanki, w których pył bazaltowy stanowił częściowy zamiennik piasku w ilości 0-30% masy piasku. Badania doświadczalne dotyczyły analizy wpływu pyłu na wytrzymałość zapraw na ściskanie i zginanie po 2, 28 i 56 dniach dojrzewania próbek, mrozoodporności, nasiąkliwość oraz zdolności do kapilarnego podciągania wody. Następnie przeprowadzono badania dotyczące wpływu dodatku pyłu bazaltowego na mikrostrukturę oraz porowatość zaprawy. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na to, że pył bazaltowy może być stosowany do produkcji zapraw cementowych, jako substytut piasku naturalnego. Zastąpienie części piasku w zaprawie cementowej przez pył bazaltowy pozwoli na zagospodarowanie odpadu przemysłowego oraz wpłynie na poprawę niektórych cech zaprawy cementowej.

Physical and chemical properties of selected soils from the surroundings of the Magura National Park (southern Poland / Właściwości fizykochemiczne i chemiczne wybranych gleb z otoczenia Magurskiego Parku Narodowego

Directory of Open Access Journals (Sweden)

Szewczyk Adam

2015-03-01

Full Text Available Celem pracy było określenie podstawowych właściwości fizykochemicznych i chemicznych sześciu profili glebowych zlokalizowanych w otoczeniu Magurskiego Parku Narodowego. Przy wyborze miejsc odkrywek kierowano się rodzajem użytkowania rolniczego oraz rzeźbą terenu. W wyniku badañ zgodnie z SGP5 zidentyfikowano następujące typy lub podtypy gleb: glejowa typowa GWt (Eutric Gleysols, brunatna dystroficzna typowa BDt (Dystric Cambisols, brunatna eutroficzna wyługowana BEwy (Eutric Cambisols, gleba antropogeniczna, kulturoziemna regulówkowa AKre (Eutric Cambisols Aric oraz gleba płowa próchniczna PWpr (Gleyic Luvisols. Analizowane gleby charakteryzowały się uziarnieniem glin pylastych lub utworów pyłowych. Były zazwyczaj silnie zakwaszone, o czym świadczyło niskie pH (w 1M KCl wartości zawierały się w przedziale od 3,8 do 5,8, wysokie wartości kwasowości hydrolitycznej (od 0,8 do 10,0 cmol(+·kg-1 i wymiennej (od 0,05 do 4,05 cmol(+·kg-1 oraz znacząca zawartość glinu wymiennego (od 0 do 3,96 cmol(+·kg-1. Zawartość węgla organicznego w badanych profilach nie przekraczała (za wyjątkiem profilu 1 30 g·kg-1 i wraz z głębokością malała do kilku g·kg-1 w poziomach skały macierzystej. Gleby te cechowały się niezbyt wysoką zawartością azotu całkowitego (od 0,30 do 9,39 g·kg-1 oraz niską zawartością fosforu przyswajalnego (od 3,5 do 90,3 mg P2O5·kg-1. Natomiast zawartość przyswajalnego potasu (od 82 do 570 mg K2O·kg-1 oraz magnezu (od 33 do 412 mg Mg·kg-1 pozwalała zakwalifikować badane gleby do kategorii średnio bądź wysoko zasobnych. Najwyższe wartości pierwiastków biogennych wykrywano w poziomach powierzchniowych. Badane gleby charakteryzowały się wysoką, całkowitą pojemnością sorpcyjną (T - od 7,0 do 63,4 cmol(+·kg-1. Suma kationów o charakterze zasadowym (S przyjmowała wartości od 3,0 do 61,2 cmol(+·kg-1, co skutkowało wysokim wysyceniem kompleksu sorpcyjnego zasadami (V (maksymalnie ponad 96%. Wysycenie kompleksu sorpcyjnego gleby kationami zasadowymi w profilach gleb wzrastało wraz z głębokością.

Czynniki ryzyka przewlekłej obturacyjnej choroby płuc u pacjentów leczonych szpitalnie

Directory of Open Access Journals (Sweden)

Małgorzata Iwanicka-Michałowicz

2009-06-01

Full Text Available POChP należy obecnie do najpoważniejszych problemów zdrowotnych na świecie. Najczęstszym czynnikiem, który odpowiada za rozwój POChP, jest palenie tytoniu, zarówno czynne, jak i bierne. Kolejnymi przyczynami warunkującymi rozwój POChP są narażenie zawodowe na pyły, substancje chemiczne, gazy drażniące. Czynnikiem ryzyka jest także wrodzony niedobór α1-antytrypsyny (czynnik genetyczny. Celem pracy była analiza czynników ryzyka warunkujących rozwój POChP. W badaniu wzięło udział 200 osób z rozpoznaniem POChP leczonych szpitalnie w latach 2005-2007. U wszystkich chorych przeprowadzono wywiad według kwestionariusza przygotowanego na potrzeby badania. Wyniki badania poddano analizie statystycznej. W badanej grupie było 76 kobiet (38% i 124 mężczyzn (62%. Średnia wieku mężczyzn wynosiła 66,1 roku, kobiet – 66,4 roku. Głównym czynnikiem ryzyka rozwoju choroby w badanej grupie było palenie tytoniu – stwierdzono je u 170 badanych (85%, przy czym 37,5% chorych było aktualnymi palaczami, a 47,5% byłymi palaczami. Średni czas trwania nałogu w grupie obecnych i byłych palaczy wyniósł 42 paczkolata (rozpiętość 1-160. POChP rozpoznano również u 30 osób nigdy niepalących papierosów (15%. Narażenie na bierne palenie wpracy i/lub wdomu podawało 175 chorych (87,5%. Narażenie na wdychanie szkodliwych substancji w środowisku pracy zgłaszało 150 badanych (75%. W związku z faktem, że nałóg palenia tytoniu jest zjawiskiem bardzo częstym wśród chorych na POChP, konieczne wydaje się zintensyfikowanie działań mających na celu upowszechnianie wiedzy na temat przyczyn i skutków POChP, realizację edukacji antytytoniowej oraz wdrożenie taniej i skutecznej metody badań przesiewowych.

Topiramat – przegląd wybranych artykułów

Directory of Open Access Journals (Sweden)

Andrzej Klimek

2013-06-01

Full Text Available Padaczka stanowi poważny problem epidemiologiczny z powodu znacznego rozpowszechnienia, a także terapeutyczny ze względu na odsetek przypadków lekooporności wynoszący 30%. W związku z tym położono nacisk na proces zsyntetyzowania nowych leków przeciwpadaczkowych (LPP, które będzie cechować większa skuteczność niż dotychczasowych. Pomimo wprowadzenia do obrotu ponad dziesięciu LPP drugiej generacji odsetek przypadków padaczki lekoopornej nie uległ zmianie, aczkolwiek u pojedynczych chorych wykazały one wyższość nad preparatami stosowanymi tradycyjnie. Do leków przeciwpadaczkowych drugiej generacji należy między innymi topiramat (TPM, cechujący się unikalną budową chemiczną (pochodna fruktopiranozy. W Polsce został wprowadzony do obrotu w 1998 roku. W niniejszej pracy opisano właściwości farmakokinetyczne, jak również zastosowanie TPM jako terapii dodanej w napadach padaczkowych uogólnionych i napadach częściowych oraz jako monoterapii w tego typu napadach. Topiramat ma wielokierunkowy mechanizm działania. Jest silnym blokerem kanałów sodowych, a także wpływa na kanały wapniowe, zwiększa aktywność receptorów GABA, blokuje typ kainowy/AMPA receptorów glutaminowych, jest słabym inhibitorem anhydrozy węglanowej. Omówiono dodatkowo możliwości zastosowania TPM w status epilepticus. Zwrócono uwagę na koszt leczenia topiramatem w porównaniu z takimi lekami, jak kwas walproinowy, oraz wpływ na jakość życia w porównaniu na przykład z lamotryginą. Opisano objawy uboczne, przyglądając się bliżej przyczynie spadku wagi przy zastosowaniu TPM oraz możliwości wystąpienia kwasicy metabolicznej, kamicy nerkowej oraz zmniejszonej potliwości. Podkreślono zalety stosowania topiramatu na tle innych LPP.

Properties of 13HMF steel for steam pipelines as a result of impact and cracking resistance investigations; Wlasnosci stali 13HMF na rurociagi pary swiezej w swietle badan udarnosci i odpornosci na pekanie

Energy Technology Data Exchange (ETDEWEB)

Bilous, W.; Wasiak, J.; Hajewska, E.; Szteke, W.; Wagner, T. [Institute of Atomic Energy, Otwock-Swierk (Poland)

1996-12-31

Long lasting and safe exploitation of steam pipelines in energetics depends strongly on mechanical properties of material used for tubing production. Most of pipelines installed in polish energetics is made of Cr-Mo-V type steel. The investigation results of such steel (13MHF) concerning the influence of exploitation time on impact and cracking resistance have been presented, discussed and compared with the imported steel P91. 3 refs, 7 figs, 3 tabs.

Składniki tworzyw sztucznych zaburzające funkcje układu nerwowego

Directory of Open Access Journals (Sweden)

Konrad Andrzej Szychowski

2013-05-01

Full Text Available Rozwój przemysłu chemicznego spowodował opracowywanie nowych związków chemicznych niewystępujących w środowisku naturalnym. Substancje te spełniają różnorodne funkcje, takie jak obniżenie palności, zwiększenie plastyczności czy poprawienie rozpuszczalności innych substancji. Wiele związków wchodzących w skład tworzyw sztucznych, kosmetyków nowej generacji, aparatury medycznej, opakowań spożywczych oraz innych produktów codziennego użytku, z łatwością uwalniają się do środowiska naturalnego. Liczne badania wykazały, że substancje, takie jak: ftalany, BPA, TBBPA oraz PCB charakteryzują się znaczną lipofilnością dzięki czemu w łatwy sposób wnikają do żywych komórek oraz akumulują się w tkankach i narządach. Niesie to za sobą zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt. Wymienione związki, ze względu na swoją budowę chemiczną, są zdolne do naśladowania endogennych hormonów np. estradiolu, zaburzając hormonalną homeostazę organizmu. Co więcej substancje te z łatwością pokonują barierę łożyskową oraz barierę krew-mózg i dlatego, jak wykazały liczne badania, zaburzają prawidłowe działanie układu nerwowego już od najwcześniejszych chwil życia. Udowodniono, że związki te wpływają na proces neurogenezy oraz transmisję synaptyczną, a w konsekwencji zaburzają proces kształtowania się płci mózgu, a także procesy uczenia, pamięci, zachowania. Ponadto ich cytotoksyczne i proapoptotyczne działanie może być przyczyną powstawania chorób neurodegeneracyjnych. Praca przedstawia aktualny stan wiedzy na temat oddziaływania ftalanów, BPA, TBBPA, oraz PCB na układ nerwowy.

Dopalacze – nowe zagrożenie zdrowia młodzieży

Directory of Open Access Journals (Sweden)

Karolina Kierus

2011-12-01

Full Text Available Pomimo nowelizacji Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii dopalacze nie zniknęły całkowicie z polskiego rynku i życia młodzieży, gdyż nadal dostępne są w sprzedaży wysyłkowej. Obecnie Internet proponuje młodemu człowiekowi przynajmniej osiem polskojęzycznych stron e-sklepów, oferujących tanią wysyłkę zamówionych towarów do Polski. Skład dopalaczy nie jest w pełni poznany, gdyż podlega stałej ewolucji. Postać, pod jaką występują, to najczęściej susze roślinne (typu Spice, tabletki (party pills, proszki, sprzedawane jako produkty kolekcjonerskie, nienadające się do spożycia przez ludzi. Zażywanie ich polega na paleniu w skrętach, lufkach, fajkach wodnych, przyjmowaniu doustnym oraz w inhalacjach donosowych. Zawierają one zarówno syntetyczne substancje chemiczne, jak i susze bądź sproszkowane nasiona roślin znanych z silnych działań psychostymulujących czy halucynogennych. Efekt działania dopalaczy imituje skutki zażycia popularnych narkotyków, takich jak: marihuana, opium, amfetamina czy ecstasy. Przy długotrwałym stosowaniu dopalacze, podobnie jak inne środki psychostymulujące, mogą powodować uzależnienie, a także być wstępem do eksperymentowania z tzw. twardymi narkotykami. Oprócz działań pobudzających, relaksujących, halucynogennych czy empatogennych powodują wiele działań niepożądanych zarówno z grupy zaburzeń psychicznych, jak też istotnych zaburzeń somatycznych, prowadzących nawet do poważnych zaburzeń świadomości, zaburzeń oddychania czy napadów drgawkowych bezpośrednio zagrażających życiu. Rozpoznanie kliniczne zatrucia dopalaczami ustala się na podstawie objawów klinicznych oraz wywiadu wskazującego na zażycie nieznanej substancji. Z uwagi na brak swoistych odtrutek leczenie pozostaje jedynie objawowe, ma podtrzymywać podstawowe czynności życiowe. Wskazane jest przeprowadzenie konsultacji psychologicznej i/lub psychiatrycznej, a w uzasadnionych

Ocena właściwości chemicznych i geotechnicznych mieszaniny popiołowo-żużlowej z elektrowni Skawina S.A. w modelowym badaniu zapory ziemnej

Directory of Open Access Journals (Sweden)

Paweł Mundała

2014-12-01

Full Text Available W modelu zapory ziemnej zbudowanej w korycie hydraulicznym badano podstawowe właściwości chemiczne i geotechniczne mieszaniny popiołowo-żużlowej, pozyskanej z Elektrowni Skawina SA. Dysponując piezometrami pozwalającymi ująć wody: górną, dolną oraz filtrującą przez nasyp, badano ich jakość po dobowej i dwudziestopięciodobowej ekspozycji. Wykorzystano wodę wodociągową – ze względu na lokalizację jednostki była to woda z Wodociągów Krakowskich. Z właściwości fizycznych badano skład granulometryczny gruntu, wskaźnik różnoziarnistości, wilgotność naturalną, gęstość objętościową, gęstość objętościową szkieletu, wilgotność optymalną, maksymalną gęstość objętościową szkieletu, współczynnik filtracji. Sklasyfikowano grunt według norm PN-B-02481:1998 i PKN-CEN ISO/TS 17892-4:2009. Wykreślono krzywą filtracji. Materiał nasypu – z uwagi na jego parametry geotechniczne – bardzo łatwo poddawał się zjawisku sufozji. Pomierzone objętościowe natężenie przepływu było w przedziale 1700–2500 cm3 · godz.–1. Z właściwości chemicznych badano stężenia ośmiu metali, konduktancję i pH wód dolnej, górnej i z korpusu zapory przy ekspozycjach po jednej i dwudziestu pięciu dobach. Warunki ługowalności badanych składników były odmienne od założonych w normie [Rozporządzenie… 1999], jednak znacznie bardziej zbliżone do warunków na pograniczu budowla wodna – ekosystem. Analizując zawartości metali, wartości pH oraz kondunktancji w odciekach uzyskiwanych z piezometrów rozmieszczonych w modelu zapory, należy stwierdzić, iż badany materiał wpływa na zmianę chemizmu wód mających z nim bezpośredni kontakt, szczególnie w odniesieniu do zawartości Na, K, Ca i Mg, przekraczając dopuszczalne dla wód powierzchniowych i podziemnych normy [Rozporządzenie… 2008, Rozporządzenie... 2011]. Ołów, kadm oraz chrom występują w stosunkowo wyrównanych zakresach w